چگونه با دختر نوجوانم برخورد کنم؟

خیلی از والدین برای ارتباط برقرار کردن با دختر نوجوان خود مشکل دارند؛ در حقیقت دختران نوجوان همزمان با تجربه کردن تغییرات جسمی و عاطفی، خارج از محیط خانواده ارتباطات جدیدی برقرار می‌کنند که این باعث می‌شود آنها استقلال بیشتری بخواهند. گاهی این حس استقلال خیلی شدید است؛ به طوری که والدین را عصبانی می‌کند.

با این اوصاف دختران نوجوان آن قدرها هم سخت و غیرقابل کنترل نیستند. اگر پدر مادرها بدانند چطور باید با آنها رفتار کنند، بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود. در ادامه این مطلب تیم تولید محتوای مرکز مشاوره یاسان علاوه بر بیان دلایل رفتارهای غیر معمومل دختران در دوران نوجوانی و بلوغ، راهکارهایی برای نحو برخورد با نوجوانان دختر  را نیز ارائه می دهد:

تغییرات جسمی و رشد مغز در دختران نوجوان

بلوغ تاثیر زیادی بر زندگی دختران دارد. بلوغ باعث تغییر خلق و خو و تجربیات جدید و البته عجیب در دختران می‌شود. دختران معمولاً در حدود 11 سالگی به بلوغ می‌رسند و حدود 14 تا 16 سالگی از نظر جسمانی بالغ می‌شوند.

تغییرات جسمانی که همراه با بلوغ رخ می‌دهد می‌تواند تصور دختر نوجوان از بدنش و همچنین عزت نفس او را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه دختران نوجوان به خاطر تغییرات جسمانی مثل جوش و عادت ماهانه به شناخت جدیدی از خودشان می‌رسند و بیشتر اوقات آنها حس خوشایندی نسبت به ظاهر جدیدشان ندارند. به همین دلیل دختران نوجوان در این دوران بیشتر مودی، افسرده و مضطرب هستند.

مطلب مرتبط: 4 علت خود زشت پنداری در نوجوانان + روش صحیح برخورد والدین

همچنین، مغز نوجوان (بخصوص بخش‌های مربوط به قضاوت و تصمیم‌گیری) هنوز کامل نشده و در طول سال‌های دوره نوجوانی هنوز در حال رشد است. ضمناً بخش پیش‌پیشانی مغز تا نیمه دهه 20 زندگی به رشد کامل نمی‌رسد. به همین دلیل نوجوانان خیلی حساس هستند و احساسات و افکارشان سریع تغییر می‌کند.

مطلب مرتبط:  9 تغییر جسمی و روحی دوره نوجوانی + آسیب‌های دوران بلوغ

حتما در سریال‌ها با تصویر نوجوانانی مواجه شدید که پدر و مادرشان نمی‌دانند چطور با آنها برخورد کنند. معمولاً تصویر کلیشه‌ای سریال‌ها از دختران نوجوان با رفتارهایی مثل محکم بستن در، فریاد زدن، گریه کردن و دعوا با والدین و خواهر و برادرهای دیگر همراه است. بر اساس تحقیقات انجام شده، این تصاویر کلیشه‌ای به واقعیت دوره نوجوانی دختران بسیار نزدیک است.

در تحقیقی دیگر، محققان 500 نوجوان 13 تا 18 ساله را به مدت 5 سال تحت نظر گرفتند. آنها هر سال 3 بار به صورت آنلاین در یک مصاحبه شرکت می‌کردند تا از احساسات خود مانند شادی، عصبانیت، ناراحتی و استرس بگویند. نتیجه این تحقیق جالب نشان داد که تغییر احساسات در سال‌های اولیه نوجوانی خیلی شدیدتر است؛ به‌طوری که در این دوره احساسِ نوجوان خیلی سریع از خوشحالی به ناراحتی و برعکس تغییر می‌کند.

معمولاً والدین دوره نوجوانی خود را فراموش کرده اند و یادشان نمی‌آید، آنها نیز چنین فراز و نشیب‌هایی را تجربه کرده‌اند. به همین دلیل گاهی گیج می شوند و فکر می‌کنند دختر نوجوانشان، بچه سختی است!

تماییل دختران به استقلال از والدین

تلاش برای استقلال، بخشی جدانشدنی از فرآیند دوره نوجوانی است. دختران در این دوره سعی می‌کنند ارزش های فردی خودشان را داشته باشند. به همین دلیل است که برای والدین برخورد با نوجوان دختر خیلی سخت است.

مطلب مرتبط: چقدر باید به فرزند نوجوانم استقلال بدهم؟

والدگری برای دختران نوجوان مستلزم این است که والدین بتوانند بین برقراری محدودیت و به رسمیت شناختن مسیر شخصی نوجوان به تعادل برسند. همچنین پدر مادرها باید اجازه دهند، نوجوانشان شکست را تجربه کند تا تاب‌آوری بیشتری داشته باشد و خودش را بهتر بشناسد. هر چند کار راحتی نیست که والدین کنار بایستند و شاهد تقلا کردن و حتی شکست دخترشان باشند.

نقش منفی شبکه های اجتماعی در تصور دختران از بدن خود

تصوری که نوجوانان به خصوص نوجوانان دختر از بدنشان دارند، در عملکرد و زندگی آنها بسیار مهم است. هر قدر بدن دخترها تغییر می‌کند، بیشتر روی ظاهرشان تمرکز می‌کنند. اگر احساس بدی درباره خودشان داشته باشند، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی آن را بدتر هم می‌کند.

مطلب مرتبط: قوانینی که نوجوانان در فضای مجازی باید رعایت کنند! + تست اعتیاد به فضای مجازی

بر اساس نظرسنجی انجام شده، 35 درصد دخترهای نوجوان نگران هستند، مبادا در عکس‌هایی تگ شوند که قیافه‌شان خوب نیست. 27 درصد هم نگران ظاهرشان در عکس‌هایی که خودشان پست می‌کنند هستند! وقتی هم عکسشان لایک نخورد یا کسی برای آنها کامنت نگذارد، مضطرب می‌شوند و احساس بدی را تجربه می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی حتی موجب ایجاد اختلالات خوردن در نوجوانان دختر می‌شود.

مطلب مرتبط: انواع اختلال خوردن در نوجوانان + علل، راههای تشخیص و درمان

علاوه بر این، شبکه‌های اجتماعی ریسک قلدری مجازی را افزایش می‌دهد. اگر این اتفاق هم نیفتند دخترانِ حساس، با تصور زیبا نبودن و به اندازه کافی خوب نبودن، خودشان را آزار می‌دهند. محققان در یک تحقیق متوجه شدند نوجوانانی که بیشتر شبکه‌های اجتماعی را چک می‌کنند، اضطراب بیشتری دارند.

مطلب مرتبط: چکار کنیم تا نوجوان قربانی زورگیری در فضای مجازی نشود؟ 

اهمیت دوستان در زندگی دختران نوجوان

رابطه با دوستان برای دختران نوجوان اهمیت حیاتی دارد. ممکن است والدین از اینکه می‌بینند دخترشان ترجیح می‌دهد به جای خانواده با دوستانش وقت بگذارند، دلخور شوند، اما ارتباط با همسالان بخش مهمی از تغییرات دوره نوجوانی است.

رابطه‌های نزدیک دوستانه موجب سلامت ذهنی نوجوان می‌شود. بله! درست خواندید. چنین رابطه‌هایی باعث تکامل بخش‌های مختلف مغز نوجوان می‌شود. اما خیلی از رابطه‌ها در دوران نوجوانی کوتاه و زودگذر هستند. بنابراین والدین باید حمایتگر باشند تا وقتی نوجوانشان دوستانی را از دست می‌دهد، احساس نکند محبوب نیست یا چیزی کم دارد.

والدین نباید دوستان دخترشان را قضاوت کنند. هر قدر پذیراتر باشند بهتر است. رابطه نزدیک بین والدین و دختر نوجوان یک کلید طلایی در نظارت غیرمستقیم است که این امر نیز  تنها با "پذیرش" و "اجتناب از امر و نهی" ممکن می‌شود. اگر از دوستان دخترتان به دلایلی خوشتان نمی‌آید هیچ وقت به‌طور مستقیم به او نگویید، بلکه سعی کنید ببینید چه چیزی باعث شده با آنها دوست شود. شاید هم شما زیادی سخت می‌گیرید و فقط باید شخصیت دخترتان را همان طور که هست بپذیرید.

مطلب مرتبط: پادکست/ آموزش مهارت دوستیابی در دوران نوجوانی 

9 توصیه برای رفتار با دختران نوجوان

راهی که سریع معجزه کند و مشکلات رابطه شما با دخترتان را حل کند، وجود ندارد. ضمن اینکه ارتباط با  با دختران نوجوان نیازمند ملایمت و مهربانی است. در ادامه به راهکارهایی اشاره کرده‌ایم که در بلندمدت به شما کمک می‌کند رابطه بهتری با دختر نوجوان‌تان داشته باشید:

1. رفتارهای گستاخانه فرزندتان را به خود نگیرید: در این دوران، دختران نوجوان دارند در حال شکل دادن به هویت و طرز تفکرشان هستند. بخشی از این فرآیند هم مخالفت با والدین و تلاش برای خارج شدن از کنترلی آنهاست. پس فرزند نوجوان‌تان نمی‌خواهد بی‌ادب باشد بلکه تحت تاثیر تغییرات بیولوژیکی است.

2. قانون بگذارید: اگر بخواهید حد و مرزهای دخترتان را مشخص کنید باید برای او قانون بگذارید و درباره تبعات رعایت نکردن قوانین هم باید تصمیم بگیرید. یادتان باشد فقط چند قانون کلی و مهم وضع کنید و تنبیه‌های سخت در نظر نگیرید؛ چون شرایط را بدتر می کند و باعث فاصله بین شما و فرزندتان می‌شود.

3. ارتباط برقرار کنید: والدین باید تا جایی که می‌توانند با نوجوان خود ارتباط برقرار کنند. به حرف‌های دخترتان گوش کنید. خودتان هم با او حرف بزنید و هر جا که امکانش بود، سر صحبت را با او باز کنید. ارتباط والدین و نوجوان فواید زیادی دارد، ازجمله:

• مانع رفتارهای پرخطر می‌شود

• از رفتارهای جنسی زودهنگام جلوگیری می‌کند

• مانع مصرف مواد و سیگار می‌شود

• سلامت ذهنی نوجوان را ارتقا می‌دهد

4. مهربان باشید: برای دختران نوجوان، مهربان بودن خیلی مهم است. یک مطالعه نشان داده مهربانی و شفقت‌ورزی نسبت به فرزندان تا حد زیادی از رفتارهای منفی آنها جلوگیری می‌کند.

5. اجازه دهید با نظارت شما ریسک کنند: ریسک پذیری همیشه هم بد نیست. در واقع حد مشخصی از ریسک‌پذیری در محیطی امن و مثبت برای شکل‌گیری شخصیت، هویت و اعتماد به نفس نوجوان لازم است. فعالیت‌های سالمی مثل اجرای نمایش، مسافرت کردن، بیرون رفتن با دوستان، ورزش و شرکت در موقعیت‌های اجتماعی جدید خیلی به نوجوان کمک می‌کند.

6. جلوی سلایق متفاوت دخترتان را نگیرید: معمولاً دختران نوجوان سعی می‌کنند با کارهایی مثل رنگ کردن موهایشان با رنگ‌های جیغ و عجیب یا گوش دادن به موسیقی‌هایی که والدین‌شان دوست ندارند، خودی نشان دهند. بهترین است کاری به کارشان نداشته باشید. بگذارید حس کنند روی بدن و سبک زندگی‌شان کنترل دارند تا نخواهند از روش‌های خطرناک‌تری جلب توجه کنند.

7. فرزندتان را درک کنید: بیشتر والدین می‌پرسند: "چطور با دخترم دوست باشم؟" یا " چطور با دخترم حرف بزنم؟" برای این کار توصیه می‌کنیم، ابتدا فرزندتان را درک کنید. دختران نوجوان حس می کنند دیگران درکشان نمی‌کنند. اگر والدین به حرف آنها توجه کنند، باعث می‌شود باب مذاکره باز شود و نوجوان حس کند یک نفر هست که درکش کند. در این صورت فرزندتان بیشتر به شما اعتماد می‌کند و قوانین و تبعاتی که با مشورت دخترتان وضع کرده‌‌اید، ضمانت عمل بیشتری پیدا می‌کند.

8. عشق بی قید و شرط را تمرین کنید: هیچ وقت عشق بی‌قید و شرط را از دختر نوجوان‌تان دریغ نکنید. او در شرایط حساسی است که بیشتر از همیشه به شما نیاز دارد. عشقتان را منوط به رفتار خوب او نکنید.

9. از روانشناس نترسید: مراجعه به روانشناس به این معنی نیست که شما والدین خوبی نیستید بلکه به این معنی است که شما به موقع متوجه هشدارها شده‌اید و می‌خواهید جلوی آن را بگیرید. وقتی به دخترتان فرصت بدهید با یک روانشناس صحبت کند، او هم بهتر می‌تواند از این دوره سخت با سلامت و آرامش خاطر عبور کند. شما هم درگیری و مشکلات کمتری خواهید داشت.

مطلب مرتبط: چه زمانی فرزندم نیاز به مشاور دارد؟

باتوجه به اینکه رفتارها و برخوردهای روزانه­ شما شخصیت و رفتار فرزندتان را شکل می‌دهد، وظیفه شما به عنوان پدر یا مادر چالش بر انگیز است. این وظیفه به عشق، از خود گذشتگی، اختصاص دادن وقت و توجه زیاد نیاز دارد و شما در این مورد استحقاق هر گونه کمک و تشویقی را دارید. طرح "کوچینگ والدین" نیز بر همین اساس توسط مرکز مشاوره یاسان اجرا می شود. برای اطلاع از طرح کوچینگ والدین کلیک کنید.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات نوجوان شان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات جدی تر رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل و یا افسردگی) باید حتماً از روانشناس متخصص نوجوان کمک بگیرید. برای رزرو وقت مشاوره و ارزیابی کلیک کنید.

همچنین می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نوجوان یا حضور در کارگاه های مرتبط  ارتقا دهید.

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان نوجوان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.