15 علت حواس‌پرتی در نوجوانان + راهکارهای درمانی

یکی از علامت‌هایی که نشان می‌دهد دوران نوجوانی شروع شده است زمانی است که بیشتر از گذشته از بی‌توجهی، اهمال‌کاری و حواس پرتی دختر یا پسرتان شاکی می‌شوید. در واقع حفظ تمرکز طولانی برای نوجوان 9 تا 13 ساله بسیار سخت است. اما علت فراموشی در نوجوانان چیست؟

در ادامه این مطلب مرکز مشاوره یاسان، مرکز تخصصی روانشناسی کودک، نوجوان و بلوغ ضمن بیان علت حواس پرتی در نوجوانان، راهکارهایی برای درمان عدم تمرکز در نوجوانان ارائه می‌دهد:

دلایل عدم تمرکز در نوجوانان

با شروع دوران نوجوانی و بلوغ، حفظ تمرکز در کودک شما به دلیل تغییرات بزرگی که در زندگی او رخ می‌دهد، سخت خواهد شد، برخی از علل حواس پرتی و عدم تمرکز در نوجوانان عبارتند از:

1. بلوغ جسمی برای کودک موضوعی غیرمنتظره است؛ به همین دلیل تغییرات بدنی باعث استرس و اضطراب در او می‌شود؛ در حقیقت بخش قابل توجهی از توجه کودک صرف این تغییرات می‌شود.

2. هورمون‌ها: ترشح هورمون‌های جدید در دوران بلوغ موجب می‌شود مغز بیش از حد با احساساتی که کنترل آن‌ها دشوار است، تحریک ‌شود. به همین علت تمرکز کردن، داشتن برنامه‌ریزی و کنترل رفتارهای اجتماعی در نوجوانی سخت است. در حقیقت مشکل عدم تمرکز در نوجوانان، به دلیل تکامل مداوم مغز کاملاً طبیعی است.

مطلب مرتبط: 9 تغییر جسمی و روحی دوره نوجوانی + آسیب‌های دوران بلوغ

3. الگوی خواب: در سال‌های حیاتی بلوغ، توصیه می‌شود نوجوان 8 تا 10 ساعت در طول شب بخوابد. اهمیت دادن به سایر فعالیت‌ها نسبت به خواب، تمرکز و توانایی به خاطر سپردن را در نوجوان دشوار می‌کند. نوجوانی که استراحت کرده است نسبت به نوجوانی که کمبود خواب دارد بهتر می‌تواند موضوعات را به یاد می‌آورد.

مطلب مرتبط: دلایل اختلال خواب نوجوانان + درمان بی خوابی نوجوانان + تست رایگان

4. انجام تکالیف متنوع: در دوران ابتدایی کودک تنها با یک معلم سر و کار دارد اما در دوران راهنمایی چندین معلم به‌طور همزمان تکالیف متنوعی را برای کودکی که در آستانه نوجوانی است تعیین می‌کنند. این در حالیست که دستورالعمل‌های و تکالیف‌ زیاد در یک روز، نوجوان را به حدی تحت تأثیر قرار می‌دهد که فراموش می‌کند چه کاری باید انجام دهد.

5. تبدیل گروه‌های بازی به گروه‌های همسالان فشار رقابتی زیادی بر کودک وارد می‌کند؛ چراکه در این سن نیاز فرد به تعلق اجتماعی افزایش می‌یاید.

6. شناخت خود: دنیای بیرون برای کودکی که وارد دوارن نوجوانی شده است پر از مسائل پیچیده و حل نشده است. در این دوران فرزند شما سعی می‌کند جایگاه خود را در این دنیای شلوغ پیدا کند.

علل غیرطبیعی فراموشی در نوجوانان

1. استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند: طبق مطالعات انجام شده، استفاده طولانی مدت از تلفن هوشمند می‌تواند بر حافظه و  عملکرد نوجوانان تأثیر منفی بگذارد.

مطالب مرتبط: 

چگونه کودک و نوجوان را از گوشی دور کنیم؟ + تست اعتیاد به گوشی

 

قوانینی که نوجوانان در فضای مجازی باید رعایت کنند! + تست اعتیاد به فضای مجازی

 

 

2. کم کاری تیروئید: گاهی اوقات کم کاری تیروئید باعث مشکلات حافظه می‌شود و تمرکز کردن را برای نوجوانان دشوار می‌کند.

3. کمبود ویتامین: طبق تحقیقات انجام شده، کمبود ویتامین B12 با غیبت دانش‌آموزان در مدرسه و ایجاد اختلالات عصبی- شناختی مرتبط است. بنابراین کمبود ویتامین نیز می‌تواند علت عدم تمرکز در نوجوانان باشد.

4. سوء مصرف الکل، دارو و مواد مخدر: مطالعات نشان می‌دهد مصرف الکل و مواد مخدر منجر به تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز می‌شود؛ بنابراین ممکن است نوشیدن الکل یا مصرف مواد دلیل فراموشی در نوجوانان باشد.

مطلب مرتبط: نشانه های نوجوان سیگاری + 12 روش برای جلوگیری از سیگاری شدن نوجوانان 

همچنین مصرف برخی از داروها باعث فراموشی در نوجوانان می‌شود. آرام بخش‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای فشار خون، تمرکز و به خاطر سپردن اطلاعات را برای مغز دشوار می‌کنند

5. استرس و اضطراب: ناحیه آمیگدال و هیپوکامپ مغز محل پردازش احساسات و ذخیره آنها به عنوان خاطره مهم هستند. این دو بخش از مغز همچنین در یادگیری و تنظیم حافظه نقش دارند. مطالعات نشان می‌دهد، استرس و اضطراب در دوران کودکی موجب تغییراتی در آمیگدال و هیپوکامپ مغز و در نهایت منجر به از دست دادن حافظه در نوجوانی می شود.

مطلب مرتبط: چرا باید اضطراب در دوره نوجوانی کنترل شود؟

6. اختلال کم توجهی یا ADHD: نوجوانانی که دچار اختلالات کمبود توجه هستند نیز ممکن است به دلیل کمبود مهارت‌های "عملکرد اجرایی" فراموشکار باشند.

7. نارساخوانی: به خاطر سپردن شماره تلفن، پیروی از لیست دستورالعمل‌ها و یادداشت برداری در مدرسه برای دانش‌آموزان که به اختلال نارسا خوانی دچار هستند، دشوار است. آنها به دلیل عدم تمرکز بر مکالمات یا نشنیدن همه آنچه که گفته شده، فراموشکار به نظر می‌رسند.

8. افسردگی: نوجوانان نسبت به بزرگسالان تجربه زندگی کمتری دارند. آنها تازه شروع به یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای برای پاسخ به موقعیت‌های سخت کرده‌اند، بنابراین ممکن است مشکلات بیشتر از آنچه که هستند برای نوجوانان سنگین به نظر برسد. به همین دلیل افسردگی هم می‌تواند باعث مشکل تمرکز در نوجوانان شود.

مطلب مرتبط: چگونه افسردگی را در نوجوانان تشخیص دهیم؟ + تست 

9. اختلالات یادگیری: روند یادگیری در برخی از دانش‌آموزان کند است. عدم تمرکز، تخیل ضعیف، ناتوانی در بیان ایده‌ها و ضعف در مهارت‌های اجتماعی از جمله ویژگی‌های دانش‌آموزان دیرآموز است.

توجه داشته باشید، دیرآموزی همیشه به معنی اختلال روانی نیست. دانش‌آموزان دیرآموز فقط به زمان بیشتری نسبت به دیگران برای پردازش و درک مفاهیم نیاز دارند. با بهبود تکنیک‌های آموزشی و توجه بیشتر والدین و معلمان، مشکلات حافظه در این افراد به طور موثر قابل حل است.

نقش والدین در درمان عدم تمرکز در نوجوانان

• انتقاد، سرزنش و تنبیه نکنید؛ چراکه این نوع واکنش‌ والدین انجام اقدامات سازنده را سخت‌تر می‌کند.

• برای درمان فراموشی در نوجوانان باید بپذیرید اجرا نشدن دستورات شما توسط فرزند نوجوان‌تان عمدی یا برای عصبانی کردن شما نیست.

• صبور باشید؛ چون ظرفیت مغز نوجوان برای پردازش پیچیدگی‌های زندگی به تدریج بیشتر می‌شود.

• از فرزند خود حمایت کنید.

•  به نوجوان مهارت‌های خود مدیریتی را یاد دهید.  مهارت‌هایی چون: خودشناسی، مسئولیت‌پذیری، آموزش حل مسئله، تقویت اعتماد به نفس، مهارت‌های اجتماعی، آموزش برنامه‌ریزی کردن، تعیین هدف و داشتن اولویت در انجام کارها. به نوجوان توضیح دهید: "شاید برخی از خواسته‌های ما  برای تو آزاردهنده باشد، اما این تمرینات به نفع توست و به تو کمک می‌کند تا راحت‌تر مشکلات  زندگی را مدیریت کنی."

• نوجوان را وادار کنید به طور منظم ورزش کند تا از سلول‌های مغزش محافظت شود.

• مطمئن شوید فرزند نوجوان‌تان زندگی اجتماعی سالم و فعالی دارد. روابط معنادار و زندگی اجتماعی فعال موجب تقویت حافظه می‌شود. 

• "خندیدن" را به زندگی روزانه نوجوان اضافه کنید؛ چراکه خنده مناطقی از مغز را فعال می‌کند.

• فرزندتان را از موضوعات استرس‌زا دور نگه دارید.

• برای نوجوان رژیم غذایی سالم به ویژه غذاهای تقویت کننده مغز مانند غذاهای غنی از امگا 3 و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان تهیه کنید. همچنین حجم غذاهای چرب را به حداقل برسانید.

•  مطمئن شوید فرزندتان الکل، دارو و مواد مخدر استفاده نمی‌کند.

• بخشی از خانه که فاقد موانع حواس‌پرتی است را برای انجام تکالیف مدرسه مشخص کنید.

• تکنیک های تمرکز مانند درگیر کردن حواس چندگانه از جمله بینایی، شنوایی، لامسه و بویایی را در فرآیند یادگیری به فرزندتان بیاموزید.

• از نوجوان بخواهید، آنچه را که می خواند بازنویسی کنند تا یادگیری مطالب جدید افزایش یابد.

• نوجوانان را به انجام برخی بازی‌‌های حافظه یا انجام جدول کلمات متقاطع تشویق کنید. این نوع فعالیت‌های سرگرم‌کننده هم عملکرد مغز را تقویت می‌کنند، هم تمرکز و عملکرد حافظه را بهبود می‌بخشند.

• اگر نوجوان شما بیش از حد طبیعی موضوعات را فراموش می‌کند حتماً برای بررسی بیشتر به پزشک و روانشناس نوجوان مراجعه کنید مراجعه کنید.

مطلب مرتبط: چه زمانی فرزند نوجوان شما نیاز به مشاور دارد؟

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان نوجوان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.