آمار و ارقام خودکشی در ایران و جهان نامشخص و گاهی حتی سردرگم کننده است. اما آیا واقعاً بیشترین آمار خودکشی متعلق به نوجوانان است؟! اگر خودکشی را اقدامی برنامه ریزی شده برای خاتمه دادن به زندگی بدانیم، بیشترین آمار خودکشی مربوط به نوجوانان نیست اما اگر خودکشی را در تعریفی گسترده تر، آسیب زدن جسمانی و روانشناختی بدانیم، قطعاً آمار خودکشی نوجوانان قابل توجه است.
به دلیل هیجانی بودن نوجوانان پدیده خودکشی در آنها بیشتر است اما این به آن معنا نیست که خودکشی در نوجوانی شیوع بیشتری دارد. خودکشی میتواند پدیدهای بسیار مسری در بین نوجوانان باشد؛ در واقع نوجوانان با شنیدن اخبار خودکشی برای تخلیه هیجانات و حتی خودنمایی، بی آن که نسبت به خودکشی و عواقب آن آگاه باشند دست به اینکار میزنند، از این رو توصیه میشود در حضور نوجوانان درباره خودکشی صحبت نشود.
در برزخ نوجوانی، کودک دیروز و جوان آینده در ورطه ای از افکار، احساسات و تمایلات متناقض و ناهماهنگ دست و پا می زند. از یک سو کودکی است که به نظارت و پشتیبانی والدین نیاز دارد و از سوی دیگر به اشتباه خود را عاقل، متفاوت و همه فن حریف می داند و همین موضوع پاشنه آشیل نوجوانان است. آنها خود را در یک حباب شیشه ای متفاوت تصور می کنند که از همه خطرات مصون هستند و اتفاقات ناگوار و منفی فقط برای دیگران رخ می دهد.
رشد ناهماهنگ مغزی و تغییرات جسمی و روحی در دوران نوجوانی: در دوره بلوغ به واسطه تغییرات جسمی و هورمونی، نوجوانان هیجانات بسیار شدید و متفاوتی را تجربه می کنند در حالی که سازوکارهای کنترل این هیجانات تا انتهای این دوران و گاهی حتی در پایان جوانی به تکامل می رسد.
دیده شدن: نوجوانی دوره متفاوت دیده شدن است. نوجوانان در برزخ کودکی و بزرگسالی، دیگر نه آن کودک دوست داشتنی و گوش به فرمان هستند و نه آن بزرگسالی که می توانند برای خودش تصمیم بگیرند! شترگاوپلنگانی هستند که هر کاری می کنند تا نشان دهند من بزرگ شده ام.... حتی اگر این "هر کاری" خودکشی، خودزنی و یا مصرف مواد و سیگار کشیدن باشد.
اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی : خانوادهها در ایام نوجوانی باید حتی بسیار بیشتر از دوران نوزادی به طور غیر مستقیم مراقب فرزندان خود باشند؛ چراکه اقدام به خودکشی به دلیل اختلال افسردگی در نوجوانی بسیار زیاد است.
تاثیرپذیری از محیط: شنیدن اخبار خودکشی و صحبت درباره آن میتواند میل و کنجکاوی نوجوانان به خودکش را به ویژه در اوایل و اواسط نوجوانی یعنی ۱۲ تا ۱۶ سالگی افزایش دهد، از این رو توصیه میشود در حضور نوجوانان از اقدامات و تجربیات خودکشی دیگران به هیچ وجه صحبت نشود.
بنابراین کودک سر به زیر دیروز تبدیل به کوه آتشفشانی می شود که با یک کلمه به هم می ریزد، با یک انتقاد قهر می کند و با یک مخالفت کوچک، زمین و زمان را به هم می ریزد. از خانواده فاصله می گیرد، در فضای مجازی غرق می شود و انگیزه ها و اهداف خود را فراموش می کند.
اینجاست که نوجوان پـــرخــاشگر می شود و کنترل هیجان را از دست می دهد و بدون در نظر گرفتن عواقب آن، مستقیم و غیرمستقیم به خود آسیب میزند. در این وضعیت معمولاً والدین از رفتارهای فرزند نوجوان خود ناامید می شوند.در چنین مواقعی نوجوانان به دلایل احساسی بودن، از روی هیجان تصمیم میگیرند که به خود آسیب بزنند. در این مواقع ضروری است والدین از دعواهای بد، تحقیر و سرزنش نوجوان دست برداشته و مراقب تغییرات خلق و خویی و رفتاری نوجوان باشند.
با انجام تست آنلاین و رایگان «تست ارزیابی افکار خودکشی در نوجوانان» متوجه میشوید این مسئله چقدر در شما یا فرزندتان جدی است.
اگر والدین توصیههای زیر را به کار بگیرند دوران بلوغ و بحران نوجوانی با کمترین آسیب به نوجوان و خانواه خواهد گذشت:
1. شناخت کافی درباره دوره نوجوان و ویژگیهای آن داشته باشند
2. ارتباط مثبت و عمیقی با فرزند خود برقرار کنند
3. نظارت کافی و صحیح بر نوجوان خود داشته باشند
4. مهارتهای فرزندپروی خود را اتقا دهند؛ چراکه مهارتهای فرزندپروری در نوجوانی تنها سلاح پیشگیرانه خودکشی نوجوانان است. برای آموزش صحیح شیوه فرزندپروی می توانید در کــــارگــــاه های مرتبط شرکت کنید یا کتــــــــاب هایی درباره توانمندسازی نوجوان بخوانید
5. سبک زندگی خود را اصلاح کنند
6. والدین نباید دائما نوجوانی را که از خودکشی صحبت کرده نصیحت کنند بلکه باید به صورت غیرمستقیم بر رفتار او نظارت داشته باشند
7. والدین باید مراقب اتفاقات روحی و روانی نوجوان نظیر شکست های عاطفی، دعواهای بد خانوادگی، دعوا با دوستان، مسخره شدن، از دست دادن دوست صمیمی به دلایل مختلف نظیر مهاجرت، سرخوردگی پس از عدم موفقیت در دروس تحصیلی و سرزنش بسیار زیاد خانواده باشند و اگر متوجه تغییرات روحی و روانی در نوجوان خود شدند باید نسبت به این علائم حساسیت نشان دهند تا مانع از اقدامات هیجانی نظیر خودکشی شوند.
8. نوجوانی حتی اگر به شوخی از خودکشی صحبت میکند نباید در محیطی تنها گذاشته شود و والدین باید مراقب وسایل او باشند.
9.والدین باید مراقب دسترسی فرزندان خود به ابزارهایی که امکان خودکشی با آنها وجود دارد، باشند. مانند قرص، سموم و ... .
10. اگر دوستان نوجوان دست به خودکشی زدهاند باید خیلی مواظب نوجوان خود باشیم؛ چراکه بسیار احتمال دارد بخاطر جلب توجه یا احساسی شدن او نیز اقدام به خودکشی کند.
11. نباید نوجوان دارای سابقه اقدام به خودکشی را تحقیر، سرزنش و یا درباره اقدام پیشین او در حضور دیگران صحبت و این اقدامش را به او یادآوری کرد.
به تغییرات شدید و ناگهانی در نوجوان حساس باشند و از یک متخصص کمک بگیرند. با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت نوجوان خود، برخی اوقات بنظر می رسد مشکلات نوجوان شان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات جدی تر رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل و یا افسردگی) باید حتماً از روانشناس متخصص نوجوان کمک بگیرید. بر همین اساس یــــاســـان این امکان را فراهم کرده است تا مشاوره شما با روانشناسان مجرب کودک و نوجوان به صورت آنلاین و در زمان های مناسب برای شما انجام شود. فراموش نکنید روان درمانی در این شرایط حدود یک سال طول میکشد و با یک جلسه مراجعه نمیتوان توقع داشت همه مشکلات حل شود.
چالش هایی مانند چالش مومو و چالش نهنگ آبی که در آن نوجوان ترغیب به خودکشی می شود چندان تفاوتی با ترغیب به انجام عملیات انتحاری در نوجوانان توسط گروههای تندرو ندارد. اگرچه از نظر ماهوی این دو مسئله با هم متفاوت هستند اما از نظر بنیادی از یک آبشخور منشا می گیرند.
در ابتدا چالش نهنگ آبی خطرناک، ترسناک و پیچیده به نظر می رسد و در فضای مجازی و رسانه ها دائم درباره آن صحبت می شود. همه از خطرات آن و البته چرایی فراگیر شدن چنین چالشی ابراز تعجب می کنند اما چالش نهنگ آبی نشانده اهمیت شناخت دوره نوجوانی توسط والدین و تاثیر رفتارهای صحیح پدر و مادر با فرزند نوجوان است.
سختگیری یا سهلگیری، کنترل یا عدم کنترل، اجازه برای برقراری رابطه با دوستان و یا محدود کردن نوجوانان به محیط خانواده، بودن نوجوان در فضـــــای مجـــازی یا نبودن او همیشه دغدغه والدین بوده است. اما شیوه صحیح برخورد والدین با دوران نوجوانی تساهل و تسامح است. اعتدال، اصلی ترین راهکار تربیتی و رفتاری با این گروه سنی است.
باید به نوجوان در نقش فردی که در عین توانمندی نیاز به حمایت و مدیریت دارد، هویتی جدید داد. نوجوانان رها شده به اندازه نوجوانانی که در سختگیری بزرگ می شوند، در معرض خطر چالشهای آسیب زننده و خطرناک مانند خودکشی هستند.
اگر والدین ارتباط با نوجوان را بیاموزند، از کودکی به فرزند خود مجالی برای ابراز وجود صحیح بدهند، نوجوان خود و تغییراتش را بپذیرند، به جای تصمیمگیری برای نوجوان، به او حق انتخاب دهند و در نهایت بدانند شیوه های مدیریت رفتار نوجوان چیست، میتوانند از مسیر پرچالش نوجوانی به سلامت عبور کنند.
شیوه دریافت وقت مشاوره
لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتساپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتساپ به شماره 09935968010 است.
به دلیل هیجانی بودن نوجوانان پدیده خودکشی در آنها بیشتر است اما این به آن معنا نیست که خودکشی در نوجوانی شیوع بیشتری دارد. خودکشی میتواند پدیدهای بسیار مسری در بین نوجوانان باشد؛ در واقع نوجوانان با شنیدن اخبار خودکشی برای تخلیه هیجانات و حتی خودنمایی، بی آن که نسبت به خودکشی و عواقب آن آگاه باشند دست به اینکار میزنند، از این رو توصیه میشود در حضور نوجوانان درباره خودکشی صحبت نشود.
رشد ناهماهنگ مغزی و تغییرات جسمی و روحی در دوران نوجوانی: در دوره بلوغ به واسطه تغییرات جسمی و هورمونی، نوجوانان هیجانات بسیار شدید و متفاوتی را تجربه می کنند در حالی که سازوکارهای کنترل این هیجانات تا انتهای این دوران و گاهی حتی در پایان جوانی به تکامل می رسد.
دیده شدن: نوجوانی دوره متفاوت دیده شدن است. نوجوانان در برزخ کودکی و بزرگسالی، دیگر نه آن کودک دوست داشتنی و گوش به فرمان هستند و نه آن بزرگسالی که می توانند برای خودش تصمیم بگیرند! شترگاوپلنگانی هستند که هر کاری می کنند تا نشان دهند من بزرگ شده ام.... حتی اگر این "هر کاری" خودکشی، خودزنی و یا مصرف مواد و سیگار کشیدن باشد.
اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی : خانوادهها در ایام نوجوانی باید حتی بسیار بیشتر از دوران نوزادی به طور غیر مستقیم مراقب فرزندان خود باشند؛ چراکه اقدام به خودکشی به دلیل اختلال افسردگی در نوجوانی بسیار زیاد است.
تاثیرپذیری از محیط: شنیدن اخبار خودکشی و صحبت درباره آن میتواند میل و کنجکاوی نوجوانان به خودکش را به ویژه در اوایل و اواسط نوجوانی یعنی ۱۲ تا ۱۶ سالگی افزایش دهد، از این رو توصیه میشود در حضور نوجوانان از اقدامات و تجربیات خودکشی دیگران به هیچ وجه صحبت نشود.
1. شناخت کافی درباره دوره نوجوان و ویژگیهای آن داشته باشند
2. ارتباط مثبت و عمیقی با فرزند خود برقرار کنند
3. نظارت کافی و صحیح بر نوجوان خود داشته باشند
4. مهارتهای فرزندپروی خود را اتقا دهند؛ چراکه مهارتهای فرزندپروری در نوجوانی تنها سلاح پیشگیرانه خودکشی نوجوانان است. برای آموزش صحیح شیوه فرزندپروی می توانید در کــــارگــــاه های مرتبط شرکت کنید یا کتــــــــاب هایی درباره توانمندسازی نوجوان بخوانید
5. سبک زندگی خود را اصلاح کنند
6. والدین نباید دائما نوجوانی را که از خودکشی صحبت کرده نصیحت کنند بلکه باید به صورت غیرمستقیم بر رفتار او نظارت داشته باشند
7. والدین باید مراقب اتفاقات روحی و روانی نوجوان نظیر شکست های عاطفی، دعواهای بد خانوادگی، دعوا با دوستان، مسخره شدن، از دست دادن دوست صمیمی به دلایل مختلف نظیر مهاجرت، سرخوردگی پس از عدم موفقیت در دروس تحصیلی و سرزنش بسیار زیاد خانواده باشند و اگر متوجه تغییرات روحی و روانی در نوجوان خود شدند باید نسبت به این علائم حساسیت نشان دهند تا مانع از اقدامات هیجانی نظیر خودکشی شوند.
8. نوجوانی حتی اگر به شوخی از خودکشی صحبت میکند نباید در محیطی تنها گذاشته شود و والدین باید مراقب وسایل او باشند.
9.والدین باید مراقب دسترسی فرزندان خود به ابزارهایی که امکان خودکشی با آنها وجود دارد، باشند. مانند قرص، سموم و ... .
10. اگر دوستان نوجوان دست به خودکشی زدهاند باید خیلی مواظب نوجوان خود باشیم؛ چراکه بسیار احتمال دارد بخاطر جلب توجه یا احساسی شدن او نیز اقدام به خودکشی کند.
11. نباید نوجوان دارای سابقه اقدام به خودکشی را تحقیر، سرزنش و یا درباره اقدام پیشین او در حضور دیگران صحبت و این اقدامش را به او یادآوری کرد.
نظرات کاربران
ز م
۱۳سال سن دارم علاقه زیادی به دوستم ... دارم چند وقتی است که با من قهر کرده من بخاطر او باقرص دست به خودکشی زدم راهنماییم کنید نمیخواهم اینطور باشم.
پاسخ به نظر کاربر
مهم نی
منم ۱۳ سالمه هیشکی دوستم نداره دل هیشکیو نشکوندم و لی همه دل منو شکوندن عیب منو گفتن این چه دنیاییه این چه خداییه که میزاره دل بندشو بشکونن
پاسخ به نظر کاربر