چرا فرزند نوجوانم مدام از شاخهای به شاخه دیگر میرود؟
-
مونا اعوانی
روانشناس کودک و نوجوان
تاریخ آخرین بروزرسانی ۱۴۰۳/۰۴/۲۴
-
یکی از مهمترین مشکلاتی که والدین نوجوانان از آن شکایت میکنند، عدم قطعیت نوجوان در انجام کارها و تغییر مداوم کارها و فعالیتهایش است. فرزند نوجوان شما ممکن است یک روز تصمیم به شرکت در کلاس زبان داشته باشد، روز دیگر تصمیم بگیرد، مقدمات مهاجرت از کشور را فراهم کند یا زمانی دیگر فراگیری یک هنر را شروع کند. در بیشتر مواقع با وجود ابراز علاقه بسیار زیاد، پس از مدتی نسبت به ادامه آن فعالیت بیانگیزه شده و حتی ممکن است آن فعالیت را رها کند.
از "شاخهای به شاخه دیگر پریدن" یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه نوجوانان و خانوادههای آنها را درگیر کرده است. بر همین اساس مرکز مشاوره یاسان در ادامه به علل، عوارض و روشهای برخود با این موضوع اشاره میکند.
برای فهمیدن اینکه چرا نوجوانان مدام علایق و فعالیتهای خود را تغییر میدهند، ابتدا باید بعضی از ویژگیهای طبیعی دوران نوجوانی را مرور کنیم:
1. هویتیابی: مهمترین مسئلهای که در سالهای انتهایی دوران نوجوانی رخ میدهد، هویتیابی است. نوجوان به دنبال پاسخ به این سوال است که چه کسی است؟ چه علایقی دارد؟ و دوست دارد که در زندگی چه شغل و نقشی داشته باشد. برای پاسخ به این سوالات نوجوان نیاز دارد که مسیرهای مختلف را امتحان و تجربه کند تا بفهمد که به کدام یک از آنها علاقمند است. ممکن است شما به عنوان والدین این فرآیند طبیعی هویتیابی نوجوان را "از این شاخه به آن شاخه پریدن" تفسیر کنید و برای او احساس نگرانی کنید.
2. تغییرات جسمی و روانی: در دوران بلوغ فرزند شما در همه زمینهها در حال رشد و تغییر است؛ از تغییرات بدنی و هورمونی تا تغییرات روانی و شخصیتی. در این دوره فرزندتان باید در طول مدت کوتاهی از کودکی کوچک و بدون مسئولیت، به بزرگسالی با مسئولیت و نقشهای زیاد خانوادگی و اجتماعی تبدیل شود. به عنوان مثال ممکن است اسباببازیای که تا چند وقت قبل برای فرزند شما سرگرم کننده بود با ورود او به مرحله نوجوانی، دیگر برایش جذابیت نداشته باشد.
بخشی از تغییر مداوم علایق و فعالیتهای نوجوانان یا همان از این شاخه به آن شاخه پریدن همین نوسانات ناشی از رشد جسمی و روانی است؛ بهطوریکه ممکن است نوجوان شما امروز به موضوعی علاقه پیدا کند اما چند ماه بعد با عبور از برخی تغییرات دیگر به آن موضوع علاقه نداشته باشد.
مطلب مرتبط: 9 تغییر جسمی و روحی دوره نوجوانی + آسیبهای دوران بلوغ
3. گروههای دوستی و همسالان: در دوره نوجوانی نقش دوستان و همسالان در زندگی فرد بسیار پررنگ است. نوجوان در ارتباط با دوستان خود، حضور در اجتماع را تمرین میکند و برای نقشهای جدی اجتماعی آماده میشود. دریافت تایید و پذیرش از دوستان در دنیای نوجوانی اهمیت زیادی برای فرد دارد. گاهی اوقات نوجوان به پیروی از دوستان خود ممکن است فکر کند که به موضوعی علاقمند است اما پس از مدتی و با افزایش تجربه، متوجه شود که برخلاف دوستان و اطرافیانش علاقهای به آن موضوع ندارد. مثلاً ممکن است ورزش خاصی بین دوستان نوجوان متداول و به اصلاح "مد" شود و فرزند نوجوان شما تمایل داشته باشد مانند دوستانش در کلاسهای آن ورزش شرکت کند. اما پس از مدتی متوجه شود که بر خلاف دوستانش علاقهای به آن ورزش نداشته و آن را نیمهکاره رها کند.
مطلب مرتبط: 15 راهکار برای زمانی که فرزندتان دوستان ناباب دارد
4. استقلالطلبی: نوجوانان به دنبال استقلال از والدین و مخالفت با آنها هستند. کسب استقلال تدریجی برای نوجوانان اهمیت ویژهای دارد؛ چرا که به آنها کمک میکند مهارتآموزی کنند، مسئولیتپذیر شوند و خود مستقلی از والدین شکل دهند.
5. احساس شایستگی: احساس شایستگی با احساس خوب بودن در موضوعی و یا دستیابی به اهداف به دست میآید. نوجوان سعی میکند به دیگران نشان دهد که در مدرسه، ورزش، هنر و یا فعالیتهایی از این قبیل عملکرد خوبی دارد. نوجوان هنوز در حال جستوجو و کشف تواناییهای خود است و در این زمینه هنوز به طور کامل توانمند نشده و بسیار شکننده است.
گاهی نوجوانان برای اینکه احساس شایستگی و استقلال کنند شروع به انجام فعالیتی میکند اما پس از مدتی احساس میکنند که به خوبی از پس آن برنمیآیند. این احساس ناتوانی باعث میشود که نوجوان از ادامه آن فعالیت ناامید شده و به فعالیت دیگری جذب شود.
مطلب مرتبط: چقدر باید به فرزند نوجوانم استقلال بدهم؟
چه زمانی باید نگران "از شاخهای به شاخه دیگر پریدن" فرزندم باشم؟
با توجه به تغییرات رشدی نوجوان، امتحان کردن فعالیتهای مختلف و رها کردن آنها پس مدت کوتاهی کاملاً طبیعی و از ویژگیهای یک نوجوان سالم است. البته یک "روانشناس نوجوان" یا "کوچینگ نوجوان" میتواند همراه خوبی برای فرزند شما در این مسیر برای داشتن انتخابها و عملکردی بهتر باشد.
مطلب مرتبط: کوچینگ نوجوان چیست؟ + 8 مزیت داشتن کوچ در دوران نوجوانی
گاهی ممکن است نوجوان این مسیر را به درستی طی نکند و با مشکلاتی روبرو شود. در صورتیکه با نشانههای زیر روبرو شدید، توصیه میشود که حتماً با یک روانشناس نوجوان مشورت کنید:
-
بیانگیزگی و بیمیلی نوجوان برای انجام فعالیتهایی که قبلاً به آنها علاقه داشته است.
-
مقاومت شدید نوجوان نسبت به ادامه فعالیتهای اساسی و مهم مانند مدرسه رفتن و یا انجام تکالیف.
-
ادامه سردرگمی و بیهدفی و تغییر علاقه در سالهای پایانی نوجوانی (پس از 17 سالگی)
-
تغییر علایق زیاد به شکلی که نوجوان بیشتر از سایر همسالانش از شاخهای به شاخه دیگر برود و یا اینکه در اثر این تغییر فعالیتها دچار تنش و یا مشکلات خانوادگی شود
-
تغییر علاقه همراه با تغییرات خلق شدید
مطلب مرتبط: چرا فرزند نوجوانم دمدمی مزاج شده است؟ + 6 راهکار به والدین
نحوه برخورد با نوجوانی که دائم از این شاخه به آن شاخه میپرد
1. در اولین قدم سعی کنید ویژگیهای رشدی نوجوانی را مرور کنید و به خاطر داشته باشید که بسیاری از این سردرگمیها و از شاخهای به شاخه دیگر رفتنها گذراست و اگر نوجوان شما مسیر رشد خود را به خوبی طی کند، به زودی علایق و حوزه فعالیت خود را خواهد یافت.
2. روشهای فرزندپروری علمی، صحیح و کارآمد در دوره نوجوانی را بیاموزید. برای این منظور میتوانید از روانشناسان نوجوان، کتابهای روانشناسی در حوزه نوجوانان و یا دورههای فرزندپروری استفاده کنید.
3. در مورد فعالیتهای نوجوان با او گفتوگو کنید. پیش از آغاز هر فعالیت نکات مثبت و منفی آن را به همراه یکدیگر بررسی کنید و تلاش کنید فضایی فراهم کنید که فرزند شما آگاهانه و با بررسی جوانب مختلف یک فعالیت را انتخاب کند. در صورت امکان، نتیجه این گفتوگو را یادداشت کنید تا نوجوان بتواند در موقعیتهای بعدی آنها را مرور کند و تجربیات خود را به خاطر آورد.
4. با نوجوان قرارداد ببندید. اصول قراردادنویسی با نوجوان در دورههای فرزندپروری آموزش داده میشود. مثلاً میتوانید با نوجوان برای شروع کلاس ورزشی قرارداد ببندید که نوجوان ملزم است به مدت سه ماه به طور مرتب در این کلاسها شرکت کند و در صورتیکه خلاف آن عمل کند، تا سه ماه آینده نمیتواند در کلاس جدیدی ثبتنام کند.
شیوه دریافت وقت مشاوره
لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتساپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتساپ به شماره 09935968010 است.
از "شاخهای به شاخه دیگر پریدن" یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه نوجوانان و خانوادههای آنها را درگیر کرده است. بر همین اساس مرکز مشاوره یاسان در این مقاله به علل، عوارض و روشهای برخود با این موضوع اشاره کرده است.
نظرات کاربران