15 راهکار برای زمانی که فرزندتان دوستان ناباب دارد

دوستی های مثبت قسمت مهمی از سفر فرزند شما از دوره نوجوانی به بزرگسالی است. این دوستی‌ها می‌توانند به فرزند شما کمک کنند تا مهارت‌های مهم اجتماعی و احساسی، مانند حساسیت به افکار، احساسات و سلامتی دیگران را بیاموزد اما دوستی‌های نوجوانان گاهی اوقات "سمی و خطرناک" می‌شود؛ چراکه به جای ایجاد احساسات خوب مثل تعلق و پذیرش باعث می‌شود فرزند شما احساسات منفی نسبت به خود، خانواده یا دیگران داشته باشد. دوستان سمی یا همان دوستان ناباب اغلب افراد را تحقیر کرده، آن‌ها را بازیچه دست خود قرار می‌دهند، با افراد هر طور که بخواهند رفتار می‌کنند و سپس آن‌ها را کنار می‌گذارند.

چگونه نوجوان را از دوستان ناباب دور نگه داریم؟

1. برای دور کردن دوستان سمی از فرزند خود می‌توانید در مورد ویژگی‌های دوستان خوب ( یعنی کسانی که از او مراقبت می‌کنند، او را در فعالیت‌ها شرکت داده و برایش احترام قائل هستند) با او صحبت کنید. این کار به او کمک می‌کند تا بفهمد با چه افرادی باید معاشرت داشته باشد.

2. اگر فکر می‌کنید افراد خاصی هستند که می توانند دوستان خوبی برای فرزندتان باشند سعی کنید بیشتر با آن‌ها معاشرت کنید. مثلا می‌توانید فرزند نوجوان خود را تشویق کنید تا در فعالیت‌هایی که افراد مورد پسند شما انجام می‎دهند، شرکت کند.

3. فرزند نوجوان خود را به داشتن طیف گسترده‌ای از دوستان از مکان‌های مختلفی مانند مدرسه، باشگاه‌های ورزشی یا از میان دوستان خانوادگی و همسایگان تشویق کنید. دلیل آن هم این است که اگر مشکلی در یکی از دوستی‌ها پیش آمد، فرزند شما دوستان دیگری داشته باشد که به آن‌ها مراجعه کند.

4. هنگامی که دوستان فرزند خود را بشناسید، این فرصت را پیدا می‌کنید که بی سر و صدا تعاملات اجتماعی فرزندتان را مشاهده کرده و به هر مشکلی رسیدگی کنید. شما می‌توانید فرزند خود را به دورهمی گرفتن با دوستانش در خانه تشویق کنید.

5. با فرزندتان درباره رفتار با دوستانش صحبت کنید. به حرف‌هایش گوش دهید. وقتی ارتباط صمیمانه با نوجوان خود برقرار کنید به احتمال زیاد فرزند شما در مورد هر مشکلی که پیش بیاید با شما صحبت می‌کند.

6. در بخشی از صحبت‌هایتان می‌توانید به سابقه‌ دوستی خودتان اشاره کنید. این کار ممکن است به او کمک کند تا از تجربه های شما استفاده کند.

7. می‌توانید از طریق ارتباط با دوستان و همکارانتان، الگویی برای فرزند نوجوان خود در شکل‌گیری و حفظ روابط مثبت باشید. فرزند شما با مشاهده روابطی که احترام، همدلی و راه‌های مثبت برای حل اختلافات را دارد، ارتباط درست را می‌آموزد.

8. اگر فرزند شما اعتماد به نفس داشته باشد احتمال اینکه با دوستان ناباب ارتباط برقرار کند بسیار کم است. با تشویق و تمجید از نقاط قوت او می‌توانید به فرزندتان کمک کنید که احساس اعتماد به نفس کند. همچنین می‌توانید توجه فرزند خود را به فعالیت‌هایی که باعث افزایش عزت‌نفس و اعتماد به نفس می‌شود جلب کنید.

9. بهتر است قبل از اینکه خودتان پا پیش بگذارید، اجازه بدهید فرزندتان به مسائل دوستی سر و سامان دهد. این کار می‌تواند به او کمک کند مهارت‌های ارزشمند زندگی مانند جرئت، جسارت و حل مشکلات و اختلافات را بیاموزد.

10. اگر فرزند شما واقعا تمایل به حفظ این دوستی دارد به او کمک کنید تا دست کم راهی برای تغییر آن پیدا کند. مثلاً اگر دوست فرزند شما دائم درباره ظاهر فرزندتان نظرات منفی می‌دهد و او را ناراحت می‌کند، فرزند خود را تشویق کنید که به دوست خود بگوید دست از این کار بردارد. بعضی اوقات برای جلوگیری از رفتارهای زشت، کمی جسارت لازم است.

11. اگر نوجوان شما آماده پایان دادن به دوستی است، باید تصمیم بگیرد که این مسئله را چگونه به دوستش بگوید. فرزند شما ممکن است لازم باشد چیزی مانند این جمله را بگوید که: "من دوست ندارم که پشت سر من غیبت کنی و بخاطر این دیگه نمی‌خوام دوستیمو باهات ادامه بدم مگر اینکه این رفتارتو تغییر بدی".

پادکست: مجموعه آموزشهای مهارت دوستیابی در دوران نوجوانی توسط دکتر آسیه اناری

چرا نوجوانم از خانواده فاصله گرفته و به دوستانش گرایش پیدا کرده؟

خیلی از نوجوانان در این دوره به دوستانشان گرایش پیدا می‌کنند و از خانواده دور می‌شوند. این مسئله پدر و مادرها را نگران می‌کند. دکتر آسیه اناری، عضو هیئت مدیره انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان ایران و مدیر مرکز مشاوره یاسان در برنامه تلویزیونی هزار راه نرفته توضیح می‌دهد در چنین شرایطی چه کاری از دست والدین ساخته است و آنها چطور می‌توانند روی رفتار فرزندشان نظارت بیشتری داشته باشند.

برای پیامدهای بعد از اتمام دوستی‌های سمی آماده باشید

مراقب هرگونه آزار و اذیت، چه به صورت رو در رو و چه آنلاین (قلدری اینترنتی) بعد از پایان دوستی باشید. اگر این اتفاق افتاد، با مدرسه‌‎ فرزند خود تماس بگیرید تا با فرد خاطی برخورد کند. همچنین در این باره با فرزند خود صحبت کنید و به او این اطمینان را بدهید که از او را حمایت می کنید.

چگونه به فرزندم در پیدا کردن دوست جدید کمک کنم؟

ممکن است نوجوان شما نیاز به پیدا کردن دوستان جدید داشته باشد در ادامه به چند نکته اشاره می‌کنیم که به شما در این زمینه کمک می‌کند:

• فرزند خود را ترغیب کنید تا لیستی از سایر همسالان خود که می تواند با آنها ارتباط برقرار کند درست کند.

• نوجوان خود را تشویق کنید تا راه‌های معاشرت با دیگر همسالان را پیدا کند. مانند با هم ناهار خوردن، انجام تکالیف به کمک هم یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی و اجتماعی.

• ارتباط با آشنایان و دوستانی که فرزند هم سن نوجوان شما دارند و رفتار آنها مورد تایید شماست می تواند گزینه خوبی باشد.

برای فرزندتان دوست بخرید!

توصیحات تکمیلی دکتر آسیه اناری، عضو هیئت مدیره انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان و مدیر مرکز مشاوره یاسان در برنامه تلویزیونی هزار راه نرفته به سوال "چگونه به فرزندم در پیدا کردن دوست جدید کمک کنم؟" را ببینید:

کارهایی که نباید درباره دوستان سمی فرزندتان انجام دهید

1. شاید احساس کنید که رفتارهای فرزند شما تحت تأثیر دوستی‌های سمی قرار گرفته است. اگر فکر می‌کنید رسیدگی به این مسئله لازم است باید به نحوه‌ عملکرد فرزند خود توجه کنید، نه به شخصیت او یا شخصیت دوستانش. به عنوان مثال، می‌توانید بگویید: "هر زمان که با این دوستت وقت می‌گذرونی، عصبانی و ناراحت برمی‌گردی." این حرف فرزند شما را به فکر تغییر در دوستی می‌اندازد و خیلی بهتر از این است که بگویید: "دیگه نمی‌خوام با این دوستت بگردی".

2. همچنین برخی دوستان سمی ممکن است با فرزند شما رفتار خوبی داشته باشند اما او را به سمت رفتارهای ضد اجتماعی مانند سرقت یا کشیدن مواد و نوشیدنی های الکلی تشویق کنند. برای رسیدگی به این مسئله به جای اینکه بگویید:" دیگه نمی‌خوام با این دوستت در ارتباط باشی" بگویید:" هر وقت با این دوستت بیرون میری، دردسر درست می‌کنین. اگر به دزدی ادامه بدین دستگیر می‌شین." این حرف عواقب کار را به فرزند نوجوان شما نشان می‌دهد و کمک می‌کند تا او رفتارش را عوض کند.

3. بهتر است خودتان را مستقیماً رو در روی دوستان ناباب فرزندتان قرار ندهید یا به والدینشان حرفی نزنید. این فقط ممکن است اوضاع را برای نوجوان شما بدتر کند. اما در برخی موارد مثل وقتی که دوست فرزندتان درگیر مواد مخدر باشد، باید این موضوع را به والدینشان بگویید.

4. همچنین از منع رفت و آمد یا انتقاد از دوستان فرزندتان خودداری کنید. این کار ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد و باعث می‌شود فرزند شما حتی به آن دوستان نزدیک‌تر شود.

با فرزند نوجوان خود درباره اینکه بسیاری از دوستی‌های دوران نوجوانی دوام ندارند و او ممکن است فقط مدتی با آنها معاشرت کند صحبت کنید و این اطمینان خاطر را به او بدهید که در آینده افرادی را برای دوستی پیدا می‌کند که با آنها نقطه اشتراک بیشتری دارد.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات نوجوان شان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص نوجوان کمک بگیرید. برای رزرو وقت مشاوره و ارزیابی کلیک کنید.

همچنین می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نـوجوان  یا حضور در کـارگـاه های فرزندپروری ارتقا دهید.

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ به شماره 09935968010 است.