چطور عزت نفس فرزندم را افزایش دهم؟ + 8 راهکار و 7 بازی

کودکان زمانی شروع به شناختن خود به عنوان یک موجود میتقم می‌کنند که خود را از دریچه چشمان والدین می‌بینند. تن صدای شما، زبان بدنتان و هر اظهارنظر شما توسط کودکان جذب و درونی می‌شود. کلمات و اعمال شما به عنوان یک والد بیشتر از هر چیز بر "عزت‌نفس" در حال شکل‌گیری آنان و تصویری که از خود می‌سازند، اثر می‌گذارد.

در نتیجه حس مثبت نسبت به خود یکی از بزرگترین هدایایی است که می‌توانید به فرزندان خود بدهید. کودکان با عزت نفس احساس می‌کنند دوست‌داشتنی و شایسته هستند و به افراد شاد و موثری تبدیل می‌شوند. آنها راحت‌تر چیزهای جدید را امتحان می‌کنند و بهتر با اشتباهات کنار می‌آیند. عزت‌نفس بهینه تحمل کودکان را دربرابر ناکامی بالا می‌برد و به آنها کمک می‌کند تا حتی در صورت شکست خوردن دوباره تلاش کنند. چنین کودکانی به توانایی‌های خود باور دارند و در مدرسه، خانه و در جمع دوستان عملکردی بهتری نشان می‌دهند.

كودكان با عزت‌نفس پايين معمولا از خودشان مطمئن نیستند. ممکن است ترس زیادی از اشتباه کردن یا پذیرفته نشدن داشته باشند و به همین خاطر خیلی از فعالیت‌ها را انجام نمی‌دهند. اشتباه کردن، از دست دادن، یا شکست خوردن برای این کودکان بسیار دشوار است. در نتیجه ممکن است توانایی‌های واقعی آنها دیده نشود.

چگونه  تصویری مطلوب از خود در فرزندانتان ایجاد کنیم؟

به کودکان (در محدوده مشخص و معقول) گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید و به این شکل حس توانمندی را در آنها تقویت کنید. به عنوان مثال، امکان انتخاب بین تخم مرغ یا پنکیک برای صبحانه و مواجه شدن با نتیجه‌های این انتخاب، علاوه بر حس مثبتی که در زمان حال به کودک می‌دهد، به او کمک می‌کند برای تصمیم‌گیری و انتخاب مسائل دشوارتر در آینده تمرین کند.

تا جایی که می‌توانید برای کودکان کاری انجام ندهید. صبر کنید و اجازه دهید خودشان انجام دهند. به عنوان مثال، ممکن است سریعتر و آسانتر این باشد که شما به کودک کلاس اولی خود لباس بپوشانید، اما زمانی که اجازه می‌دهید خودش اینکار را انجام دهد، به یادگرفتن مهارت‌های تازه کمک می‌کنید. کودک شما هر چه بیشتر با چالش‌های جدید مواجه شود، احساس صلاحیت و اعتماد به نفس بیشتری تجربه خواهد کرد.

به کودکان بیاموزید که هیچ کس کامل نیست. سرزنش کردن و غرزدن‌های مداوم یا مقایسه کردن آنها با یکدیگر احساس بی‌ارزشی را تقویت می‌کند. در مقابل تایید دستاوردهای هرچند کوچک آنها، موجب ایجاد احساس غرور و خودارزشمندی خواهد شد. برای تقویت رفتارهای مثبت، به جای دقت به اشتباهات کودکان و سرزنش و تهدیدهای بیهوده سعی کنید آنها را موقع انجام کارهای درست دستگیر کنید! مثلا  بگویید "امروز بدون اینکه بگم دستات رو شستی، ممنون" یا "حواسم بود چقدر موقع بازی با خواهرت صبور بودی".  مهم است که تعریفی که از رفتار کودکان می‌کنید اغراق آمیز و غیرواقعی نباشد. علاوه بر این فقط بر نتیجه تمرکز نکنید بلکه تلاش را هم ببینید. مثلا "میدونم ناراحت شدی که امروز نبردین ولی به نظرم شوت‌های خوبی زدی، خیلی بهت افتخار می‌کنم"

سعی کنید هر روز حداقل یک نکته مثبت هر چند کوچک برای تعریف کردن از کودک پیدا کنید و سخاوتمندانه با در آغوش گرفتن و گفتن جملات محبت‌آمیز به او پاداش دهید. به این شکل نه تنها به او نشان می‌دهید که متوجه رفتارهای خوب و توانمندی‌هایش هستید و احساس ارزشمندی را در او تقویت می‌کنید بلکه به زودی خواهید دید که رفتارهای مطلوب مورد نظر شما هم رو به افزایش  است.

به یاد داشته باشید که هرگز با کودکان طعنه‌آمیز صحبت نکنید و کلمات را به عنوان سلاح به کار نبرید. پیام‌هایی که  کودکان در مورد خودشان از دیگران می‌شنوند به راحتی می‌تواند بر روی احساسی که از خودشان دارند اثر بگذارد. نظراتی مانند "تو از برادر کوچک‌ترت هم بچه‌تری"  یا "چه عجب بالاخره تونستی یه کار درست انجام بدی" می‌توانند به اندازه یک مشت، دردناک، آسیب‌زا و ماندگار باشند. کلماتتان را آگاهانه انتخاب کنید و صبور باشید. اجازه دهید بچه‌ها بدانند که هر کسی ممکن است اشتباه کند و به آنها کمک کنید بتوانند راه حل اشتباهشان را پیدا کنند. مهم‌ترین وظیفه شما به عنوان والد این است که به کودکان نشان دهید همیشه و تحت هر شرایطی آنها را دوست دارید، فقط گاهی ممکن است رفتارهای آنان را نپسندید.

 7 بازی‌ برای افزایش عزت‌ نفس در کودکان 

"من بازیکن فوتبال خوبی نیستم، به اندازه کافی قوی نیستم" " نمی‌توانم نمره‌های خوبی بگیرم، هیچ چیز توی مغزم فرو نمی‌رود"

اگر این جملات برای شما آشناست و فرزندتان همیشه نقاط ضعف خودش را برجسته می‌کند، باید بدانید که او تنها نیست و خیلی از بچه‌ها عزت نفس پایینی دارند. این یکی از مواردی است که پدر و مادرها را دائما به چالش می‌کشد. در این مقاله چند بازی و فعالیت مفید برای افزایش عزت‌نفس کودکان را به شما معرفی می‌کنیم:

1. من ... هستم

آیا فرزند شما به خودش افتخار می‌کند یا همیشه از خودش انتقاد می‌کند؟ این فعالیت به شما کمک می‌کند بدانید کودک در مورد خودش چگونه فکر می‌کند.

چیزهایی که لازم دارید:

یک ورق کاغذ، عکس فرزندتان، چسب، مداد

شیوه انجام بازی:

1-از فرزندتان بخواهید صفت‌هایی که او را توصیف می‌کنند روی یک ورق کاغذ بنویسد. این صفت‌ها می‌توانند مثبت یا منفی باشند.

2-سپس از او بخواهید روی ویژگی‌های مثبتی که دیگران درباره او می‌گویند فکر کند و آنها را هم بنویسد.

3-عکسی از کودک را وسط کاغذ سفید بچسبانید.

4-از او بخواهید صفات مثبتی را که می‌تواند به خودش ربط بدهد اطراف عکس بنویسد

5-بعد از پایان کارتان کاغذ را روی دیوار اتاق کودک بچسبانید تا این ویژگی‌های مثبت همیشه جلوی چشمش باشند.

2. نوشتن موفقیت‌های زندگی

یک راه موثر برای بالا بردن عزت‌نفس بچه‌ها یادآوری موفقیت‌های آنهاست.

چیزهایی که لازم دارید:

یک ورق کاغذ، مداد

شیوه انجام بازی:

1-یک ورق کاغذ به کودک بدهید.

2-با همراهی کودک، فهرستی از موفقیت‌های او را روی کاغذ بنویسید، جای خالی برای اضافه کردن موارد جدید به این لیست را هم درنظر بگیرید.

3-از فرزندتان بخواهید هر شب قبل از این‌که بخواهد موارد جدیدی را به لیست اضافه کند. این کار باعث می‌شود بداند می‌تواند کارهایی را انجام دهد، درنتیجه اعتماد به نفس و عزت نفسش بالا می‌رود.

3. تجربه‌های مثبت

می‌توانید این فعالیت را به صورت یک فعالیت گروهی با دوستان یا خانواده انجام دهید.

چیزهایی که لازم دارید:

یک جعبه یا کاسه، جایی برای بازی، کارت مقوایی

شیوه انجام بازی:

1-از بچه‌ها بخواهید به صورت یک دایره بنشینند و به هر کدام یک کارت بدهید

2-به بچه‌ها بگویید اسمشان را بالای کارت بنویسند و آن را در جعبه یا کاسه بیندازند. آنها را به هم بزنید تا مخلوط شوند.

3-جعبه را دست‌ بدست کنید تا هر کدام از بچه‌ها یک کارت بردارند. از آنها بخواهید یک خصوصیت مثبت فردی که اسمش روی کارت است را زیر اسم مورد نظر بنویسند. بعد از آن کارت را به نفر بغلی بدهند و این قدر این کار را تکرار کنید تا هر کس یک خصوصیت مثبت از کسی که اسمش روی کارت است را نوشته باشد.

4-کارت‌ها را جمع کنید و به داخل جعبه برگردانید.

5-کارت‌ها راه صاحبشان برگردنید تا چیزهای مثبتی که بقیه در موردش نوشته‌اند را بخواند.

4. من ترسیده‌ام اما...

ترس یک حس قوی است که مانع از انجام کارها می‌شود، این فعالیت به فرزندتان کمک می‌کند با ترس‌هایش مواجه شود.

چیزهایی لازم دارید:

مداد و کاغذ

شیوه انجام بازی:

1-از کودک بخواهید کارهایی که از انجام آنها می‌ترسد را بنویسد. مثلا ممکن چون کمی اضافه وزن دارد از رفتن به کلاس شنا بترسد. یا از ارائه دادن یک مطلب یا سوال پرسیدن با صدای بلند بترسد.

این جمله‌ها می‌توانند به این شکل نوشته شوند:

من از اینکه در کلاس شنا شرکت کنم می‌ترسم چون...

از سوال پرسیدن سر کلاس می‌ترسم چون...

2-مرحله دوم، تصور کردن انجام کارهایی است که از آنها می‌ترسد. مثلا ثبت نام در کلاس شنا یا بالا بردن دست سر کلاس برای پرسیدن سوال

3-در مرحله بعد از او بپرسید اگر اتفاق آن طوری که او می‌خواهد پیش نرود چه می‌شود. مثلا اگر برای تیم شنا انتخاب نشود، چه طور می‌شود؟ این کار به او کمک می‌کند تا راحت‌تر با ترس‌هایش روبرو شود.

5. بازی مادر و دختر

مادرها بزرگترین الگوی زندگی دختربچه‌ها هستند. این فعالیت باعث ارتباط عمیق‌تر مادر و دختر و بالا رفتن عزت نفس دختر می‌شود.

چیزهایی که لازم دارید:

چند ورق کاغذ، مداد یا ماژیک

شیوه انجام بازی:

1-کلمه "من" را خیلی بزرگ روی دو ورق کاغذ بنویسید.

2-"مادر من" و "دختر من" را هم هر کدام روی یک ورق بنویسید.

3-"من" و "مادر من" را به دخترتان بدهید و از او بخواهید هر ویژگی مثبتی درباره خودش یا مادرش می‌داند روی ورق مربوطه بنویسد. شما هم روی دو ورق باقی مانده کار کنید.

4-سپس برگه‌ها را جابه جا کنید و ویژگی‌های مثبتی را که در مورد هم نوشته‌اید بلند بخوانید.

سخت‌ترین کار در این فعالیت این است که فرزندتان نکته مثبتی درباره خودش بنویسد.

6. انجام کارهای خانه

وقتی بچه‌ها بدانند کسی به آنها اعتماد دارد، عزت‌نفسشان تقویت می‌شود. چه اعتمادی بالاتر از این که یکی از کارهای خانه را به او بسپارید؟

شیوه انجام فعالیت:

1-فهرستی از کارهایی کا فرزندتان می‌تواند انجام دهد تهیه کنید مثلا آب دادن به گلدان‌ها یا تمیز کردن کف زمین.

2-هر بار که فرزندتان کارش را با موفقیت انجام داد از او تعریف و تشکر کنید. البته زیاده‌روی هم نکنید.

اگر کودک اشتباه کرد، او را تصحیح کنید اما کارش را به جای او انجام ندهید. این کار عزت نفس او را بالا می‌برد و اعتماد او به خودش را بیشتر می‌کند.

7. تصویرسازی

فکرهای منفی ما می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند و نگذارند به چیزهای خوب فکر کنیم. اگر کودکتان وارد فاز فکرهای منفی شد این فعالیت به شما کمک می‌کند.

چیزهایی که لازم دارید:

یک جای آرام برای ریلکس شدن

شیوه انجام بازی:

1-ببینید چرا فرزندتان فکر می‌کند خوب نیست یا از انجام چه کاری می‌ترسد؟

2-مثلا اگر نگران عملکردش در مدرسه است، روی آن تمرکز کنید.

3-از او بپرسید بهترین چیزی که می‌تواند در این مورد اتفاق بیفتد چیست؟

4-از او بخواهید چشمانش را ببندد و این لحظه را تصور کند.

5-از بخواهید حسش را در موقع تصور کردن موقعیت ایده‌آل بنویسد و بنویسد که در مورد خودش چه فکری می‌کند.

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ به شماره 09935968010 است.