6 مشکل رایج والدین در تربیت کودک + راه حل

  • سمیرا افشاری‌نژاد

    روانشناس و مدیر طرح فرزندپروی موثر

    تاریخ آخرین بروزرسانی ۱۴۰۳/۰۴/۲۴

6 مشکل رایج والدین در تربیت کودک + راه حل

در فرآیند فرزندپروی والدین دچار اشتباهاتی می‌شوند که با شناخت این اشتباهات می توان از انجام دوباره آنها جلوگیری کرد. 

1. احساس گناه : یادتان باشد احساس گناه مخرب ترین احساس آدمی است که هم باعث آزار و رنجش خود و هم آزار کودک می شود. هر فردی در زندگی ممکن است اشتباهات بزرگ یا کوچکی انجام دهد. شما نیز به عنوان پدر یا مادر از این قاعده مستثنی نیستید. حتی این اشتباهات امکان دارد در فرزندپروری و تربیت کودک هم پیش بیاید.

2. ایده‌آل‌گرایی: پدر و مادر می کوشند تا از همه نظر کامل باشند و بهترین و بیشترین امکانات را برای فرزندشان فراهم کنند. برای تربیت کودک همه چیز را بدانند و بهترین کارها را برای فرزند خود انجام دهند. این درحالیست که والدین بی عیب و نقص وجود ندارد و تنها باید تلاش کرد پدر و مادری به اندازه کافی خوب و پاسخگو باشید. والدینی که هم به نیاز کودک و هم به نیاز خودشان توجه داشته باشند. تلاش برای پدر و مادر ایده آل شدن نتیجه ای جز شکست، یاس و ناامیدی ندارد. همچنین انتظار والدین از داشتن فرزندانی ایده‌آل انتظاری غیر واقع بینانه است و نتیجه ای جز جدال دائمی با کودک ندارد.

3. جنگ قدرت: یکی از مهارت های فرزندپروری این است که هیچگاه وارد جنگ قدرت با فرزندانتان نشوید به او زور نگویید و او را وادار به انجام کاری نکنید از توضیح زیاد و اضافه پرهیز کنید. اگر کودک رفتار ناشایستی داشت با نکوهش و تهدید با او سخن نگویید. اما قوانینی مشخص کنید و سعی کنید خودتان نیز به آن پای بند باشید. پیامد عدم رعایت قوانین را از قبل به کودک اعلام کنید و در صورت عدم رعایت آن کودک را با پیامد عملش مواجه کنید. برای مثال وقتی کودک غذایش را دیر می خورد و آن را روی زمین می ریزد باید بعد از غذا خوردنش، مواد غذا ریخته شده را از روی زمین جمع کند. اصلا در زمان غذا خوردن به کودک غر نزنید و مرتباً از او نخواهید درست غذا بخورد. همین که چند بار مجبور شود غذا های ریخته شده را جمع کند کم کم یاد می گیرد درست غذا بخورد.

4. مقایسه کردن: پدر و مادر بودن مسابقه نیست و لازم نیست به بقیه والدین نشان دهید که فرزند شما چقدر از بقیه بهتر است یا نگران باشید که بچه دیگران از بچه شما بهتر هستند. شما فقط باید کودک را با محبت پرورش دهید و به آنها کمک کنید که خودشان را باور داشته باشند. مقایسه کردن نه تنها سبب بهبود در وضعیت و رفتار کودک نمی شود بلکه باعث ایجاد کینه و نخوت و خشم در آنها می شود و اعتماد بنفس آنها را به شدت کاهش می‌دهد. در این وضعیت کودک نمی‌تواند توانمندی خودش را نشان دهد.

5. لوس کردن: رها کردن کودک به حال خودش و فراهم کردن هر آنچه که می خواهد بدون در نظر گرفتن سن و محدودیت های سنی یکی دیگر از اشتباهات والدین در تربیت کودک است. اینکه کودک هرچه اراده می کند دارد و هر چه را که می خواهد انجام می دهد و تابع هیچگونه قانون و مقرراتی نیست باعث لوس شدن و گاهی خود شیفتگی او می شود. این کودک بعدها در مدرسه و جامعه با مشکلات زیادی روبه رو می شود؛ چرا که در اجتماع همه در اختیار او نیستند و نیازهایش با سرعت برآورده نمی شود.

6. رشوه دادن: والدین گاهی خواسته و یا نا خواسته با موقعیت هایی (آشفته و بی حوصه بودن، حفظ آبرو، تشویق کودک یا جلوگیری از انجام کار اشتباه  ) روبه رو می شوند که برای خلاص شدن از آن ناچار به دادن رشوه به کودک می شوند. رشوه دادن نه تنها باعث آموزش رفتار صحیح نمی شود بلکه کودک را شرطی و زیاده خواه می کند. چنین کودکی خود را ملزم به انجام دادن کار درست نمی بیند.

 

راهکارهای برای حل مشکلات فرزندپروی

نمی توان برای حل چالش‌های تربیت فرزند در خانواده های متفاوت راهکارهای مشابه داد اما می توان به چند نکته اصلی اشاره کرد که در فرایند تربیت فرزند، کمک کننده و مشترک است و می تواند تربیت کودک را از کاری تحمیلی و خسته کننده به فعالیت خواستنی و لذت بخش تبدیل کند.

1. انتظار منطقی از خود داشته باشید: تصور نکنید چون پدر و مادر هستید موظفید تمام اصول و قواعد را بدانید و هیچ اشتباهی نداشته باشید. یادتان باشد خطا و یادگیری در تربیت فرزند برای تمام والدین رخ می دهد پس خودتان را سرزنش نکنید و احساس گناه نداشته باشید. البته این نکته را به خاطر داشته باشید، اصرار به انجام دوباره کارهای اشتباه خطای بزرگی است.

هر روز درباره رفتارهایتان به عنوان یک والد خوب فکر کنید و سعی کنید احساسات کودک را درک کنید.  از تجارب گذشته پند بگیرید و شیوه تربیت کودک تان را بهبود ببخشید. مطالعه کنید و در صورت نیاز از یک متخصص و مشاوره کودک کمک بگیرید. (مطالـعـه بیشــتر) و (مطالـعـه بیشــتر)

2. وظایف متفاوت پدر و مادر در مراحل مختلف رشد کودک: یک کودک در مراحل مختلف رشدی نیازهای گوناگونی دارد. به عنوان یک والد لازم است که در مورد مراحل رشد کودک آگاهی کسب کنید و بدانید نیاز فرزندتان در هر دوره سنی چیست و چگونه باید با آن برخورد کرد. شیوه های فرزندپروری و رفتار والدین نسبت به یک کودک نوپا با یک نوجوان متفاوت است.

3. رابطه خوبی با همسرتان داشته باشید: ارتباط والدین اصلی ترین محور تامین کننده سلامت در کودکان است. ناسازگاری و از بین رفتن صمیمیت در خانواده می تواند باعث بی توجهی، خشونت و کینه نسبت به فرزندان شود که تاثیرات زیادی بر ابعاد مختلف رشد و تکامل فرزند به ویژه شخصیت او دارد.

به یاد داشته باشد پدر و مادر دو نیمه روانی کودک هستند و ناراحتی و آزار هر کدام به معنای ناراحتی و آزار کودک است. پیامد آزار کودک، عصبانیت، پرخاشگری، گوشه گیری، افسردگی و لجبازی است.

تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که ازدواج سالم‌تری را تجربه می‌کنند و درگیری و نزاع میان آنها کمتر است، فرزندان سالم‌تری را تربیت می‌کنند. این کودکان آرامش روانی بیشتری دارند و می توانند مسائل و مشکلات را تحلیل و آنها را حل کنند. در نتیجه در بلند مدت موفقیت بیشتری را تجربه می‌کنند. همچنین  از آنجایی که این افراد رشد عاطفی و اجتماعی بهتری نسبت به سایرین دارند. می توانند با دیگران ارتباط کارآمد و مناسبی برقرار کنند. بنابراین یکی از بهترین راه‌های فرزندپروری ایجاد ارتباط خوب با همسر است.

4. نقش‌های مربوط به تربیت کودک را تقسیم کنید: برای تربیت فرزند از همسر و اطرافیان کمک بگیرید. کمک گرفتن از دیگران را نشانه قدرت خودتان ببینید نه نقطه ضعف. همیشه این موضوع را در نظر بگیرید که پدر و مادری کردن کاری سخت و طاقت فرسا است، پس اگر کمک داشته باشید کارها راحت تر و بهتر انجام خواهد شد.

در اولین گام در تربیت کودک بهتر است همکاری و کمک همسرتان را طلب کنید. برای این کار باید با همسرتان بر سر مسائل و روش‌های تربیتی بچه ها به توافق برسید. اگر پدر و مادر با هم متحد و همفکر نباشند، کودک به سرعت یاد می گیرد که بین پدر و مادر تفرق بیندازد و بساط حکومت خود را در خانه پیاده کند.

حتما در مورد قوانین خانه، روش های فرزندپروری، نحوی تقسیم کارها با یکدیگر صحبت کنید. سعی کنید هماهنگ عمل کنید و همواره به یاد داشته باشید یک روش تربیتی اشتباه خیلی بهتر است از دو روش تربیتی به ظاهر درست و متفاوت؛ چون کودک شما دچار سردر گمی و اضطراب می‌شود و نمی داند باید چه کند. (مطالـعـه بیشــتر)

5. مراقب سلامت جسم و روان خود باشید: پدر یا مادر شدن به این معنا نیست که دیگر توجهی به نیازهای خود نداشته باشید. اگر به نیازها و خواسته های خود توجه کنید، راحت تر می توانید به نیازهای کودک تان پاسخ دهید و از او مراقبت کنید. پس سعی کنید به خواسته ها و نیاز های خود هر چند کوچک و پیش پا افتاده توجه کنید.

هر پدر مادری احتیاج دارد زمانی را دور از فرزندش باشد. کودک خود را به مادر و یا یک پرستار کودک قابل اعتماد بسپارید، این زمان برای شماست و از اینکه آن را چگونه سپری می کنید، به خودتان مربوط است. پس احساس گناه نداشته باشید. استراحت کنید، مطالعه کنید، با یک دوست قهوه بخورید، خرید کنید، به آرایشگاه بروید، در یک دوره آموزشی شرکت کنید و یا هر کاری که می تواند باعث آرامش شما شود را انجام دهید.

اختصاص وقت به خودتان کاملا طبیعی است و نه تنها باعث آسیب به فرزند شما نمی شود بلکه باعث می شود شما با انرژی و حوصله بیشتری نزد او باز گردید. همیشه این نکته را به خاطر داشته باشید که کیفیت رابطه با فرزندتان خیلی مهم تر از کمیت آن است. (مطالــعـه بیشــتر)

6. ایجاد احساس امنیت در کودکان: داشتن شرایط مناسب برای رشد ذهنی و شخصیتی کودکان، دور بودن آنها از انواع آسیب های احتمالی فیزیکی یا روانی به گونه ای که کودک بتواند در خانواده یا اجتماع بدون ترس حضور پیدا کند نشانه امنیت روانی کودک است. کودکانی که در سالهای اولیه زندگیشان فضای امن و قابل اعتمادی را تجربه کرده اند و بدون قید و شرط مورد عشق و محبت قرار گرفته اند، در مدرسه عملکرد بهتری دارند و سازگاری اجتماعی بالاتری را نشان می دهند.همچنین این کودکان در بزرگسالی نیز ارتباطات عاطفی بهتری برقرار می‌کنند، اعتماد بنفس بالای دارند و می توانند بدون هیچگونه نگرانی تمام توانایی های خود را بروز دهند.

چگونه در کودکان امنیت روانی ایجاد کنیم؟

برای ایجاد حس امنیت در کودک از روش های زیر استفاده کنید:

• به فرزندتان کلامی و عملی ابراز محبت کنید.

• سعی کنید در مقابل کارهای اشتباه کودکانتان صبور اما قاطع باشید.

• کارهای خوب کودک را هر چند کوچک بیان کنید.

• به بچه ها یادآوری کنید که بی قید و شرط دوست شان دارید.

• به آنها احترام بگذارید.

• احساسات کودکان را درک کنید.

• به قول‌هایتان نسبت به فرزندتان پایبند باشید.

• قابل اتکا و اعتماد باشید.

• از خطاهای کودک به راحتی بگذرید.

• از امر و نهی زیادی بپرهیزید.

• هیچگاه از زور، کتک، تهدید برای تربیت کودک استفاده نکنید.

 

7. گوش دادن فعال هنگام صحبت با کودک: برای ایجاد رابطه ای سالم از گوش دادن فعال استفاده کنید. وقتی فرزندتان چیزی می گوید سعی کنید با دقت به حرف هایش گوش کنید. حتی اگر موافق حرف های او نیستید، اجازه بدهید حرف هایش تمام شود. تماس چشمی مناسب و انجام ندادن کاری در هنگام صحبت هایش و پرسیدن چند سوال این را به کودک می فهماند که برای شما بسیار مهم است و برای حرف هایش اهمیت ویژه ای قائلید. هنگام صحبت با او لحن مناسبی داشته باشید. 

8. برنامه روزانه باشید: سعی کنید برای زندگی روزمره خود و فرزندانتان یک برنامه زمان بندی شده داشته باشید. این برنامه به فرزندتان کمک می کند که بداند قرار است چه اتفاقی بیافتد و چه چیزی در انتظار اوست.  به این ترتیب او تقریباً با چیزهای غیرمنتظره رو به رو نمی شود و آرامش خواهد داشت.

بهتر است کارها را اولویت بندی کنید و در آنها علاقه و نیازهای خود و فرزندتان را در نظر بگیرد. سپس در مورد برنامه با فرزندتان صحبت کنید و نظر او را نیز جویا شوید. یادتان باشد حافظه طولانی مدت بچه ها در سنین پایین ضعیف است بنابراین مرتب باید برنامه را برایشان تکرار کنید . مثلاً: 10 دقیقه دیگه می خوایم بریم خونه مادربزرگ لطفا زودتر اتاقت رو تمیز کن.

9. برای بچه ها قانون بگذارید:

در پرورش کودک اگر والدین قوانین تعیین شده را با قاطعیت اجرا نکنند، بچه ها آنها را جدی نمی‌گیرند و خودشان شروع به وضع و اجرای قانون برای خود و خانواده می کنند. در اجرای قوانین ثابت قدم باشید و حتما در مورد قانون با همسر خود هماهنگ باشید.

چند قانون کلی و مشخص خیلی بهتر از قوانین زیاد و مبهم است. همیشه برای بیان قوانین آنها را به صورت جمعی بیان کنید تا کودک بفهمد پدر و مادر نیز ملزم به اجرای آنها هستید. این قوانین را برای کسانی که در نبود شما از فرزندتان نگهداری می کنند شرح دهید و از آنها بخواهید تمامی قوانین وضع شده از جانب شما را رعایت کنند.

10. از متخصص کمک بگیرید: از روزی که شما که خبر بارداری خود را به اطرافیان می دهید تا روزی که فرزندتان ازدواج کند، با نظرات و پیشنهادات مختلف رو به رو می شوید. گاهی اوقات در معرض پند و نصحیت، گاهی قضاوت و گاهی مورد خشمشان قرار می گیرید. تمامی این نظرات از تجربه شخصی و دلسوزی اطرافیان ناشی می شود، ولی نتیجه ای جز سردر گمی بیشتر و ایجاد اضطراب و احساس گناه در شما ندارد. (مطالـعـه بیشــتر)

پس بهتر است از همان ابتدا تنها به آنها لبخند بزنید و از راهنمایی هایشان تشکر کرده و بعد تمامی آنها را فراموش کنید. به حس و غریزه خود برای پرورش کودک تان اعتماد کنید هیچ کس به اندازه شما کودک تان را نمی شناسد. پس بهتر است کار خودتان را انجام دهید و در صورت نیاز از یک متخصص کمک بگیرید. 

 

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ به شماره 09935968010 است. 

 

تماس با ما

تماس با ما

احساس گناه : یادتان باشد احساس گناه مخرب ترین احساس آدمی است که هم باعث آزار و رنجش خود و هم آزار کودک می شود. هر فردی در زندگی ممکن است اشتباهات بزرگ یا کوچکی انجام دهد. شما نیز به عنوان پدر یا مادر از این قاعده مستثنی نیستید. ایده‌آل‌گرایی: پدر و مادر می کوشند تا از همه نظر کامل باشند و بهترین و بیشترین امکانات را برای فرزندشان فراهم کنند. این درحالیست که والدین بی عیب و نقص وجود ندارد و تنها باید تلاش کرد پدر و مادری به اندازه کافی خوب و پاسخگو باشید. سایر مشکلات و توضیحات تکمیلی را در سایت مرکز مشاوره یاسان بخوانید.

به فرزندتان کلامی و عملی ابراز محبت کنید. سعی کنید در مقابل کارهای اشتباه کودکانتان صبور اما قاطع باشید. کارهای خوب کودک را هر چند کوچک بیان کنید.  به بچه ها یادآوری کنید که بی قید و شرط دوست شان دارید.  به آنها احترام بگذارید.  احساسات کودکان را درک کنید. سایر موارد را در سایت مرکز مشاوره یاسان بخوانید.

1. انتظار منطقی از خود داشته باشید: تصور نکنید چون پدر و مادر هستید موظفید تمام اصول و قواعد را بدانید و هیچ اشتباهی نداشته باشید. یادتان باشد خطا و یادگیری در تربیت فرزند برای تمام والدین رخ می دهد پس خودتان را سرزنش نکنید و احساس گناه نداشته باشید. 2. رابطه خوبی با همسرتان داشته باشید: ارتباط والدین اصلی ترین محور تامین کننده سلامت در کودکان است. ناسازگاری و از بین رفتن صمیمیت در خانواده می تواند باعث بی توجهی، خشونت و کینه نسبت به فرزندان شود که تاثیرات زیادی بر ابعاد مختلف رشد و تکامل فرزند به ویژه شخصیت او دارد. سایر راهکارها و توضیحات تکمیلی را در سایت مرکز مشاوره یاسان بخوانید.

ارسال پیام و سوال

{{ nameForm1_error }}

{{ mobileForm1_error }}

8 - 4 = ?

نظرات کاربران

۱۳ بهمن ۱۴۰۰

سلام. یه سوال. تا زمانی که بچه تو محیط خونه هستش ما بهش احترام میگذاریم و براش حق انتخاب قائل هستیم،اجازه می‌دیم حرفش رو بزنه و منطقی جواب می‌دیم بهش، دروغ نمی‌گیم و ..... حالا اگر همین بچه وارد محیط مدرسه یا اجتماع بشه یا در جمع های خانوادگی،واسه حق انتخابش ارزشی قائل نشن و تندوتند حرفش رو قطع کنن و حرف‌های دروغ بهش(حرف‌های به اصطلاح الکی) بگن،و ... این رفتار ها قطعا رو بچه تاثیرگذاره و بچه تاثیر میگیره، ما چه بکنیم تا تربیت استاندارد ما قربانی انواع و اقسام تربیت های بیرونی نشه؟؟؟

۱۳ بهمن ۱۴۰۰
مرکز مشاوره یاسان

سلام دوست عزیز! از سنین ۶ سالگی به بعد عملاً فرآیند اجتماعی شدن فرزند شما آغاز می گردد و او باواقعیتهای اجتماعی که در آن قرار است رشد کند آشنا خواهد شد شما به عنوان والد فقط می توانید ارزشها و باورها و چارچوبهای خانوادگی خود را در قالب مرزبندی های خانوادگی حفظ کنید و در وضع این قوانین اختیار عمل دارید.در کنار فرزندتان باشید و ارزشهای خانوادگی خود و اولویتهایتان را بازگو کنید ما مشخص نمی کنیم کودکمان در آینده چگونه زندگی کند ما بستر را به سهم خود برای او فراهم می کنیم که بهترین انتخابها را در زندگی بگیرد.

ارسال پیام و سوال

{{ nameForm1_error }}

{{ mobileForm1_error }}

8 - 2 = ?

دریافت وقت مشاوره