وقتی بچه ها بزرگ می شوند، مدام به این فکر میکنیم که چه چیزی ممکن است در طول سالهای نوجوانی آنها اتفاق بیفتد. ما نگران درس نخواندن، رابطه با جنس مخالف ، مصرف الکل و مواد مخدر آنها هستیم. بماند که باید نگران قبول شدن در دانشگاه و بقیه مراحل آن هم باشیم. آنقدر بر چالش های دوران نوجوانی و نحوه پاسخگویی به آنها متمرکز میشویم که مرحله حیاتی قبل از آن را به طور ناخودآگاه نادیده میگیریم!
دوران پیش از نوجوانی، (بین 9 تا 11 سالگی) زمانی است که تغییرات چشمگیری در رشد فیزیکی، شناختی، عاطفی و اجتماعی کودک شما ایجاد میشود. در این سن کاملاً طبیعی است که کودک، شروع به رویگردانی از شما و تکیه بیشتر به دوستان کند با این حال او هنوز به حمایت و راهنمایی والدین نیاز دارد. حتی اگر خلاف این را به شما نشان دهد. برای کمک کردن، باید بدانید که کودک شما قبل از رسیدن به سن نوجوانی چگونه از درون و بیرون در حال تغییر و تحول است.
تغییرات فیزیک: امروزه دخترها در سنین پایینتری به بلوغ میرسند پس غیرعادی نیست که از 9 تا 11 سالگی شاهد تغییرات بلوغ در آنها باشید. معمولاً تغییرات فیزیک در پسرها کمی دیرتر از دختران رخ میدهد. برخی از والدین احساس می کنند که بچههای کوچکشان تقریباً یک شبه به موجودات جدیدی تبدیل شدهاند.
تغییرات شناختی: تغییرات فیزیکی در این دوره میتواند منجر به بروز رفتارهای ناهنجار، کلافگی و دردهای ناشی از جهش شدید رشد جسمانی شود. در این زمان توجه بچه ها بیشتر به بدنشان جلب میشود. البته تغییرات درونی و بیش از آن چیزی است که در ظاهر به چشم میآید.
نوجوان در این سن ناگهان نگران این موضوع میشود که بچههای دیگر درباره او چه فکر میکنند. او دائماً خود را با همسالانش مقایسه میکند و تمایل دارد با آنها هماهنگ شود؛ چراکه میترسد در غیر این صورت دوستانش او را ترد کنند.
آنها به یک باره خود را در یک دنیای جدید میبینند و متوجه میشوند عقاید، ارزشها و دیدگاههایی غیر از نظرات خودشان وجود دارد. پس تلاش میکنند خود را با این دنیای جدید هماهنگ کنند.
تغییرات اجتماعی: چشم انداز زندگی اجتماعی فرزند شما در این دوره عمیقاً تغییر میکند. عوامل اجتماعی عمدهای که در دوران پیش از نوجوانی بروز میکنند عبارتند از:
-
استقلال: به دلیل تغییر در نوع نگاه آنها به خود و دیگران، کودکان پیش از نوجوانی به تدریج با همسن و سالان خود هماهنگ میشوند و کمتر با خانواده همذات پنداری میکنند.
-
سلسله مراتب اجتماعی و دستهها: کودکان پیش از نوجوانی بیشتر به دنبال دریافت مشاوره و راهنمایی از گروه همسالان خود هستند؛ چون همه آنها از نظر فیزیکی و شناختی تغییرات عمدهای را پشت سر میگذارند. در این سن آنها با بحران سخت اجتماعی مانند قلدری کردن برای همسالان یا قربانی قلدری شدن مواجهه میشوند.
-
دستورالعملهای جنسیتی: دستورالعملهای جنسیتی در واقع رگبار پیامهای فرهنگی است که هر روز دختران و پسران از رسانهها، والدین و معلمان، آگهیهای بازرگانی، مجلات مد و اینترنت دریافت میکنند. دستورهایی که به آنها میگوید "دختر بودن" یا "پسر بودن" به چه معناست یا اینکه آنها باید چگونه باشند.
دستورالعملهای جنسیتی در حالی در این دوران به اوج میرسند که کودک همزمان تغییرات فیزیکی را در بدن خود تجربه میکند. این وضعیت هم برای دختران و هم پسران مضر است.
مشکلات دختران در این دوران بیشتر مربوط به تصور آنها از بدنشان است. عزت نفس در دختران در سن 9 سالگی به اوج میرسد و برای بسیاری از آنها در سن 12 سالگی به شدت کاهش مییابد. مهمترین دلیل هم این است که دختران نسبت به پسران در سنین پایینتری به بلوغ میرسند به همین علت نسبت به ظاهر خود در نگاه دیگران بسیار حساس میشوند.
پسرها هم در دوران پیش نوجوانی وضعیتی بهتر از دختران ندارند. یکی از شرایط واقعاً سخت برای پسران در چنین سنی این است که مجبورند احساسات خود را سرکوب کنند؛ چراکه پیامهای فرهنگی (مردانگی سمی) غالب به آنها میگوید، هر چیزی که با احساسات واقعی مرتبط باشد اعم از عشق، غم و آسیبپذیری، دخترانه محسوب میشود و ابراز آن از سوی پسران مایه شرمساری است!
-
هویت شخصی: اگر دیدید فرزندتان در این دوران دائم در حال تلاش برای تبدیل شدن به شخصیتی جدید است، تعجب نکنید. با اینکه بچهها فشارهای زیادی را در این سن احساس میکنند، همزمان در حال آزمایش این هستند که میخواهند " چه کسی باشند"، "چگونه لباس بپوشند و صحبت کنند" و "چه طرز فکری داشته باشند". آنها ممکن است یک هفته نقش رهبر را بر عهده بگیرند، هفته دیگر نقش پیرو و هفته بعد از آن شورش کنند.
رشد عاطفی: مغز کودکان در دوران پیش نوجوانی در حال تکامل است به همین دلیل است که آنها نسبت به مسائل بسیار شدید واکنش نشان میدهند و بسیار حساس هستند. در واقع بخشهایی از مغز آنها که مربوط به تنظیم احساسات است با تاخیر به تکامل میرسد.
این مرحله سختی برای بسیاری از والدین است؛ چراکه فرزندشان ناگهان بسیار بدخلق و دمدمی مزاج میشود. اگرچه دمدمی مزاج بودن برای بچههای این سن طبیعی است اما این وضعیت ممکن است والدین را کلافه کند.
تصور کنید، به ناگهان دنیایی که میشناختید طی چند ماه چنان تغییر کند که دیگر حتی خودتان را هم نمیشناسید؛ چرا که همه چیز حتی احساسات، افکار و جایگاه شما در جهان تغییر کرده است! این منطقه جدید و هیجان انگیز که گاهی ترسناک است، جایی است که کودک شما در سنین پیش از نوجوانی هر روز به آن قدم میگذارد؛ در واقع دوره پيش نوجوانی باعث می شود فرد احساسات مبهمی را تجربه كند كه خودش هم از چرايی آنها اطلاع ندارد، به اين دليل كه در حال ديدن دنيا از يك دريچه جديد است.
او همان بچه کوچک چند ماه پیش نیست اما همچنان به حمایت و راهنمایی والدینش نیاز دارد. برای ایجاد رابطه خوب با او در دوران نوجوانی باید نحوه برخوردتان با او را تغییر دهید.
بايد بدانيم اين تازه شروع دوره پر تلاطم نوجواني است و كساني كه دوره پيش نوجوانی را در كنار يك درمانگر پيش نوجوان تجربه می كنند، نوجوانی بسيار بهتری خواهند داشت. مرکز مشاوره یاسان بر همین اساس کارگاه "من دارم نوجوان میشم" را با باهدف آموزش مهارتهای مورد نیاز و مجهز شدن کودکان (9 تا 11 ساله) به آگاهی، توانمندی و شادی، برای عبور از سن کودکی و ورود به دوران نوجوانی برگزار می کند.
برای اطلاع از جزئیات کارگاه "من دارم نوجوان میشم" کلیک کنید.
با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت کودک و نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات فرزندان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص کودک و نوجوان کمک بگیرید.
شیوه دریافت وقت مشاوره
لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان نوجوان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتساپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتساپ است.
