7 نکته درباره طرز فکر کودکان خردسال

والدین فکر می‌کنند بچه‌ها منطقی نیستند. شاید فکر می‌کنند، این به این دلیل است که بچه ها تحت کنترل احساساتشان قرار دارند- حتی اگر نتوانند به والدینشان بگویند چه احساسی دارند.

وقتی دنیا را از دریچه عواطف کودک می بینیم، رفتارهایشان برایمان معنا پیدا می‌کنند.

ما این را " طرز فکر" آنها می‌نامیم، یعنی روش اصلی که کودکان بر اساس تجربه احساسی کودک بودن آن را تجربه می‌کنند. درک این طرز فکر فقط به درک ما از بچه‌ها کمک نمی‌کند، بلکه به ما کمک می‌کند بچه‌هایی شاد و سالم تربیت کنیم.

در اینجا به هفت نکته کلیدی که طرز فکر کودک را شکل می‌دهند، به تفکیک می‌پردازیم.

1. نیاز اولیه: حفظ ارتباط به هر قیمتی

جان بولبی، پیشگام نظریه دلبستگی، در سه گانه خود، دلبستگی و از دست دادن (1969-1982) می‌گوید کیفیت ارتباط کودک با یک مراقب برای رشد سالم کودک بسیار مهم است.

اگر بچه‌ها نیاز دارند از نزدیک با والدین خود ارتباط داشته باشند، کیفیت این ارتباط چگونه باید باشد؟

در روانشناسی به آن «همسویی» می‌گویند، یعنی توانایی یک مراقب برای درک دقیق، پیش‌بینی و تأمین نیازهای عاطفی کودک. وقتی والدین متوجه می‌شوند که در درون فرزندشان چه می‌گذرد و به درستی پاسخ می‌دهند، فرزندشان احساس امنیت، تربیت و ارزشمندی می‌کند.

نیاز به اتصال به همین جا ختم نمی‌شود. بچه‌ها می‌خواهند از والدین خود الگوبرداری کنند، تقلید کنند و یاد بگیرند که انگار می‌خواهند والدینشان باشند. البته، تبدیل شدن به شخص دیگری ممکن نیست، اما از نظر عاطفی، اگر بچه‌ها بتوانند مانند والدین خود شوند – چه ویژگی‌های خوب یا بد داشته باشند – بهترین چیز است. کودک با همذات‌پنداری با والدین، نزدیکی روانی را احساس می‌کند.

از آنجایی که این ارتباط برای به‌زیستی کودک - اگر نگوییم بقا - بسیار مهم است بر هر یک از شش ویژگی زیر تأثیر می‌گذارد و با آنها تلاقی می‌کند.

2. احساس کوچک بودن یعنی حس درماندگی و ترس

تقریباً هر تعاملی که کودکان خردسال دارند این ایده را تقویت می‌کند که در مقابل این دنیای بزرگ کوچک هستند و قدرت کمی دارند. آنها در دنیای غول‌هایی زندگی می‌کنند که قوانین را وضع می‌کنند (و اجرا می‌کنند). کوچک بودن باعث می‌شود آنها احساس درماندگی و ترس کنند و همچنین به عشق و ارتباط مراقبشان وابسته باشند.

آنها برای مقابله با ترس و درماندگی، سعی می‌کنند دیگران را وادار به همین احساسات کنند. احساس کوچک بودن، کودکان را وادار می کند دیگران را کنترل کنند. داشتن کنترل به آنها کمک می کند احساس بزرگی داشته باشند و نترسند.

3. تعمیم: سیاه و سفید دیدن جهان

کودکان خردسال نمی‌توانند ایده‌های پیچیده را درک کنند - ذهن آنها به اندازه کافی رشد نکرده است. در نتیجه، آنها در تلاش برای درک و انطباق با دنیای گیج کننده، تعمیم‌های زیادی بر اساس تجربیات خود انجام می‌دهند.

این مساله می‌تواند مشکلات جدی برای بچه‌های خردسال ایجاد کند زیرا آنها انتظارات (و روایت‌ها) را بر اساس این تعمیم‌های نادرست شکل می‌دهند.

به عنوان مثال، یک کودک دو ساله سعی می کند سگ را هنگام غذا خوردن نوازش کند. وقتی سگ دست کودک را گاز می‌گیرد، نمی‌تواند بفهمد چرا سگ ناگهان به او صدمه می‌زند. طبیعتاً به خودش می‌گوید سگ‌ها این گونه رفتار می‌کنند و همه سگ‌ها بسیار خطرناک هستند.

اگر کسی توضیح ندهد چرا این سگ به این شکل رفتار کرده، ترس عمیقی از سگ در کودک شکل می‌گیرد.

4. همه خوبی‌ها برای والدین

از آنجایی که بچه‌ها می‌دانند کوچک و درمانده هستند، به والدینی شایسته، قابل اعتماد و قابل اعتماد نیاز دارند. آنها به کسی نیاز دارند که کنترل را در دست داشته باشد، کسی که بگوید: "من می‌دانم تو خوب هستی."

بچه‌ها دنیا را سیاه و سفید می‌بینند، بنابراین اگر پدر و مادر را به هر نحوی معیوب بدانند به این معناست که دنیا جایی آسیب‌زا، بدون جهت و ناامن است، درست مثل شخصی که در یک هواپیمای بدون خلبان است!

بچه‌ها برای حفظ وجهه خوب والدینشان، خود را به دردسر می‌اندازند. به جای اینکه والدینشان را خطاپذیر ببینند - برای مثال، وقتی والدین از هم جدا می‌شوند / طلاق می‌گیرند – خودشان را مقصر می‌بینند.

5. خود محوری

روانشناس مشهور سوئیسی ژان پیاژه در نظریه چهار مرحله ای رشد خود این مساله را مطرح کرد که کودکان خردسال به طور طبیعی خودمحور هستند و غالباً با تصور نادرست احساس دیگران را درک می‌کنند.

از آنجایی که بچه‌های کوچک در مورد دنیای خود درک کمی دارند، خود محوری آنها باعث می‌شود رویدادها را به گونه‌ای توضیح دهند که گویی بر آنها تأثیر گذاشته‌اند.

به عنوان مثال، در مواجهه با یک روز عالی برای بازی در بیرون، یک کودک پیش دبستانی ممکن است فکر کند که مسئول تابش خورشید است زیرا آرزویش را داشته است. ممکن است فکر کنند که وقتی ماهی قرمزشان می‌میرد، تقصیر آنهاست زیرا توجه زیادی به آن نکرده‌اند. هنگامی که والدینشان از هم جدا می‌شوند، معتقدند آنها نیز به نوعی مسئول این کار هستند.

6. شرم

هر بار که رفتار کودک را اصلاح می کنیم، به او می گوییم چه رفتاری قابل قبول است. درست و نادرست را به آنها آموزش می‌دهیم. بچه‌ها می‌خواهند ما را راضی کنند و رفتار خوبی داشته باشند، اما احساساتشان مانع می‌شود و باعث می‌شود که رفتار دیگری کنند.

اینجا جایی است که با مشکل مواجه می‌شوند: وقتی می‌شنوند رفتار خوبی ندارند، احساس شرم می‌کنند. به این ترتیب، شرم می‌تواند وارد روایت کودک شود و به طور اساسی بر عزت نفسش تأثیر بگذارد.

کودکان با توجه به نیازشان به ارتباط با والدین و نیاز به حفظ والدین به عنوان همه چیز، مستعد احساس شرم هستند. اگر بچه‌ها مرتباً احساس ‌کنند از والدینشان جدا شده‌اند – مثلاً یکی از والدین دو شیفت کار می‌کند یا مشکلات روانی دارد و غیره - ممکن است این را به این دلیل برداشت کند که لایق محبت والدین نیستند.

7. احساس آشفتگی

چگونه یک کودک می‌تواند احساس آشفتگی نکند؟ دنیا خیلی بزرگ، خیلی سریع، خیلی پیچیده، خیلی همه چیز است!

این حس آشفتگی برای بچه‌ها حامل یک احساس شدید، گیج کننده و تنهایی‌آور است.

آنها به طرق مختلف با آشفتگی کنار می‌آیند: خاموش می‌شوند، منفجر می‌شوند، گریه می‌کنند، منزوی می‌شوند، عصبانی می‌شوند، به شدت روی یک چیز تمرکز می‌کنند یا پنهان می‌شوند. این روش‌های کنار آمدن اغلب مانع ارتباط آنها با دیگران می‌شود.

آنچه در اینجا مهم است پیام‌هایی است که بچه‌ها دریافت می‌کنند و به خودشان می‌گویند: در مورد خودشان، توانایی‌شان در برخورد، و توانایی مراقب برای حفظ ارتباط با آنها.

همه اینها چه معنایی برای والدین دارد

دانستن هفت روشی که ذهن فرزندتان کار می‌کند به شما کمک می‌کند رفتار فرزندتان را درک کنید. توجه داشته باشید، احساسات آنها رفتارشان را شکل می‌دهد و به شدت بر احساساتشان تأثیر می‌گذارد.

دفعه بعد که فرزندتان حالی خوبی داشت، از خودتان بپرسید ریشه آن چیست. احتمالاً متوجه خواهید شد که یک یا چند مورد از این خصوصیات در این میان وجود دارد. اگر می‌دانید ریشه این رفتار کدام است، می‌توانید آن را نام ببرید و در مورد آنچه در درون فرزندتان می‌گذرد با او صحبت کنید.

زمانی که کودکان برای پردازش احساسات خود کمک می‌گیرند، رفتارهای چالش برانگیز آنها کاهش پیدا می‌کند یا حتی ناپدید می‌شود.

منبع: سایت psychologytoday

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير برای مشاوره ایرانیان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ به شماره 09935968010 است.