ترس از تاریکی در کودکان کاملا عادی است. این ترس، معمولا، از سن دو یا سه سالگی در کودکان شکل میگیرد. کودک دو یا سه سالهی شما، به محض اینکه محیط اطرافش را درک میکند، به اندازهی درکش از محیط، قدرت تصور و تخیل دارد. بعضی وقتها ممکن است، این ترس در وجود کودک شما یا بعضی کودکان دیگر، هیچوقت از بین نرود و تا آخر عمرشان باقی بماند.
بعضی از کودکان، به شدت از تاریکی، میترسند. این ترس، برای آن دسته از کودکانی که شخصیت مضطرب و نگرانی دارند، به حدی بزرگ میشود که برای مقابله با آن ضعیف میشوند. بعضی وقتها، بدون شما در اتاق نمیمانند و به دنبال شما از این اتاق به آن اتاق میآیند، و حتی در طول روز، هرگز به اتاق تاریک نمیروند. اگر بگوییم، خوابیدن خودش بدترین کابوس کودکانی است، که از تاریکی میترسند، اغراق نکردهایم. آنها معمولا ساعتها طول میکشد تا خوابشان ببرد؛ حتی اگر بخوابند هم، در طول شب، بارها، با ترس از خواب میپرند.
به طور کلی، تشویق کودکتان، برای مبارزه با ترسهایش، هیچ وقت زود نیست. این مقاله، راهکارهای مقابله با ترس از تاریکی را به شما میآموزد تا به کودک خود کمک کنید تا با ترسش مبارزه کند، از چالشها سر بلند بیرون بیاید، و اضطراب خود را کم کند.
1. ترسهای کودکتان را جدی گرفته و آنها را دست کم نگیرید: یکی از مهمترین راههای کمک به کودکتان، جدی گرفتن ترسهایش است. شاید این، یکی از جملات بیمنطق روانشناسانه محسوب شود، اما در واقع درست و کارآمد است. همگی ما، وقتی کودکانمان ترسیدهاند، به آنها میگوییم که، همه چیز مرتب است و لازم نیست از چیزی بترسند؛ در حالی که اینکار اشتباه است. اجازه دهید، کودکتان بداند که شما ترس او از تاریکی را درک میکنید و باور دارید که این ترس کاملا طبیعی است. به کودک خود بگویید، به دلیل اینکه در تاریکی، نمیتوانیم اطرافمان را ببینیم، میترسیم. در این هنگام، خیالاتمان ما را از چیزهایی میترسانند که وجود خارجی ندارند و به او یادآوری کنید که هر وقت خیالاتش سعی میکرد تا او را گول بزند، کافی است، سریع چراغ را روشن کند، آن وقت میبیند که همه چیز مرتب است.
2. کلید چراغ را جایی قرار دهید که دست کودکتان به آن برسد: برای اینکه به کودکتان، کمک کنید تا در برابر ترسش احساس قدرت کند، کلید چراغ را در دسترس او بگذارید. بعضی از کودکان دو یا سه ساله، ممکن است به اندازهی کافی بلند باشند که دستشان به کلید چراغ برسد و آن را روشن کنند؛ در این صورت مشکلی برای این دسته از کودکان نیست، اما بعضی دیگر، کوتاهتر از چیزی که باید باشند هستند و این مسئله در چند سال اول زندگیشان، مشکل بزرگی است. خوشبختانه، دنیایی از وسایل، مخصوص این گروه سنی در بازار وجود دارد که در این زمینه به ما کمک میکنند. شما میتوانید، انواع مختلفی از کلیدهای چراغ را از سایت آمازون، برای کودک خود تهیه کنید تا متناسب با قدش باشد و دستش به آن برسد.
3. در گوشه و کنار خانه از چراغ استفاده کنید: با استفاده از آباژور و چراغهای روشنایی، که با دکمه روشن و خاموش میشوند، در جاهای مختلف خانه، به کودکتان کمک میکنید تا هر وقت ترسید، به راحتی و با فشار دادن تنها یک دکمه، آن چراغها را روشن کند. این چراغها را جاهایی از خانه بگذارید، که کودک شما از آن جاها میترسد. مثلا، یکی از آنها را در راهرو، در کنار تخت خوابش و دیگری را داخل کمدش بگذارید. اینکه کودک شما از تاریکی میترسد، هیچ اشکالی ندارد؛ فقط باید به او یاد بدهید که چگونه با ترسش مبارزه کند. یک راهش این است که، بتواند بدون نیاز به کمک شما چراغ را روشن کند و ببیند که همه چیز مرتب است.
4. دلایل ترس را با هم بررسی کنید: بچهها موجودات جالب و عجیب و غریبی، با ترسهای از خودشان عجیب و غریبتر، هستند؛ شوخی نمیکنیم ولی اخیرا، یکی از مراجعنمان، از سیب زمینی سرخ کرده میترسید، فقط به این خاطر که، خواب دیده بود یک سیب زمینی سرخ کردهی بزرگ دنبالش میدود تا او را بگیرد و یک لقمهی چپ کند. حتی اگر بدانید کودکتان، در تاریکی بجای وسایل اتاقش، هیولاها و موجودات عجیب و غریب و شاید چیزی مثل سیب زمینی سرخ کردهی غول پیکر و گرسنه را، تصور میکند، بهتر است از او بپرسید که در تاریکی، از چه چیزی بیشتر از همه میترسد. توجه کردن بیش از حد به تاریکی، بدون اینکه ترسی از آن داشته باشید، درست مثل این است که سری را که درد نمیکند دستمال ببندید.
بعضی وقتها، ما به عنوان پدر و مادر، از کارتونهایی که کودکمان از آنها میترسد، بیخبریم و نمیدانیم که این کارتونها به صورت ناخودآگاه، باعث میشود که آنها بیشتر بترسند. بعضی بچهها از کارتون شنگول و منگول به خاطر گرگی که به خانهی برهها حمله کرد و آنها را خورد، و همچنین از کارتون نمو، ماهی کوچولویی که پدرش را در اقیانوس گم کرده و هر لحظه ممکن بود خوراک کوسهها شود، میترسند. ما نمیتوانیم کاری کنیم که کودکمان، هرگز چنین کارتونهایی را نبیند، اما برای نشان دادن تصویر دیگری از این کارتونها، میتوانیم با خنده به کودکمان بگوییم که، این اتفاقات، واقعیت ندارند و لازم نیست، بترسند.
5. چراغ خوابی با نور مناسب برای او تهیه کنید: اگرچه ساده بنظر میرسد اما انتخاب چراغ خواب با نور مناسب، کمی دشوار است. نور زیاد، موجب اختلال در خواب کودکتان میشود. بنابراین، هرگز چراغ اصلی اتاقش را روشن نگذارید، چون مانع خوابیدن او میشود.
6. وسایلی که باعث ایجاد سایههای ترسناک میشود را از اتاق کودکتان خارج کنید: زمانی که بعضی مراجعان، تمرینات درمانی را انجام میدادند، که تقریبا همهی آنها از یک سایهی بخصوص میترسیدند، که شبها روی دیوار میافتاد و به آنها اجازهی خواب راحت نمیداد؛ اما هیچ کدام از آنها، حرفی دربارهی آن سایه به پدر و مادرهایشان نمیزدند. معمولا وسایلی در اتاق خواب کودکتان هست، که باعث ایجاد سایه میشود. به شما توصیه میکنم که، عروسکهایشان را جابجا، و جالباسی را از اتاقشان خارج کنید. شبها، قبل از خواب، کنار تخت کودکتان بنشینید و وقتی چراغ خوابش روشن است، از او بخواهید تا سایههایی که در طول شب او را میترساند، به شما نشان دهد. سپس، به او بگویید که فقط، سایهی عروسکش است؛ و اگر آن را داخل کمد بگذاریم، دیگر سایهی ترسناکی روی دیوار نمیافتد.
7. با کودکتان سایه بازی کنید: یکی از راههایی که به وسیلهی آن، حساسیت کودکتان نسبت به تاریکی کم میشود، این است که با سایهی عروسکهایش روی دیوار، نمایش اجرا کنید. شما میتوانید، با کمک دستانتان، سایههای مختلفی به شکل خرگوش یا سگ، روی دیوار ایجاد کنید؛ یا حتی به کودک خود آموزش دهید که چگونه مچ دستهایش را مقابل نور کنار هم قرار دهد تا سایهای شبیه به کبوتر روی دیوار بیفتد، یا اینکه از اسباب بازی فروشیهای مختلف، چراغ قوههای عکسدار تهیه کنید، که سایهی عکسهای کارتونی مختلفی را روی دیوار میاندازند. بازی با سایهها را به کودکان خود بیاموزید، تا هم چگونگی درست شدن سایه و مفهوم آن را یاد بگیرند و هم ترسشان کمتر شود.
8. در تاریکی، با نورهای رنگی جشن بگیرید: یکی از راههایی که کودکانتان به کمک آن، با تاریکی انس میگیرند، این است که در تاریکی با نورهای رنگی و چیزهای براق، مهمانی کوچکی برای آنها ترتیب دهید تا لذت ببرند. این کار نیاز به اتاقی بدون پنجره دارد که ممکن است کمد، اتاق رخت شویی، یا حتی حمام باشد. از دستبندها و گردنبندهای شب رنگ و نگین دار، که در تاریکی برق میزنند، استفاده کنید؛ و درون بادکنکها ، کاغذهای رنگی براق بریزید، تا نظر کودکتان را جلب کنید.
اگر میخواهید، که این مهمانی برایتان کم هزینهتر تمام شود، از لامپهای نور سیاه استفاده کنید و درکنار آن، پیرهن سفید و زیورآلات شب رنگ بپوشید. از رنگی شدن بدتان نمیآید، صورتتان را سفید کنید تا خودش را در تاریکی نشان دهد و کودکانتان را با نخ شادی سرگرم کنید. هدف از این کارها، سرگرم کردن کودکانتان و جلب کردن توجهشان، به چیزهای دیگری به غیر از تاریکی است.
9. در ازای کنار گذاشتن ترسشان، برای آنها هدیه بخرید: اگر کودک شما از رفتن به اتاق تاریک میترسد، به او بگویید که حتما همراهش میروید، اما اگر خودش تنهایی برود، یک جایزهی خوب پیش شما دارد. برخی پدر و مادرها برای کودکانشان، قلک درست کردهاند تا هر وقت، از پس ترسهایشان برآمدند، به عنوان هدیه، در آن قلک، برایشان پول بریزند، تا درآینده برای آنها پس اندازی باشد.
اما این نکته را بخاطر داشته باشید، که همیشه از کودکتان بپرسید، آیا علاقه مند به انجام این کار هست؛ چرا که وادار کردن آنها به رویارویی با ترسهایشان بی نتیجه است و حتی ممکن است نتیجهی عکس هم بدهد. جایزه به کودکان انگیزه میدهد تا با ترسهایشان مبارزه کنند و آنها را کنار بگذارند. شما با یادآوری راههایی برای مبارزه با ترسهایشان، به کودکانتان قوت قلب داده، و با گفتن جملهای مثل " مطمئنم تو از پس این کار بر میآیی" یا تشویقشان به آواز خواندن، هنگام ورود به اتاق تاریک، به آنها ثابت میکنید که همیشه کنارشان هستید.
اگر میخواهید به کودکتان کمک کنید، تا دیگر از تاریکی نترسند، باید صبور باشید. کودکان به وسیلهی تکرار و تمرین یاد میگیرند. بنابراین، تا از یک راه نتیجه نگرفته اید، خودتان را با هزاران راه دیگر سردرگم نکنید. راه حل اساسی برای رسیدن به نتیجهی دلخواهتان، این است که هرگز تسلیم نشوید.
بخاطر داشته باشید که، کودکانتان همچون دانههای گل هستند، و با وجود زحمتی که برای آنها میکشید، ممکن است به این سرعت شکوفه ندهند، اما شما به تلاش خود ادامه دهید، تا از آن نتیجه بگیرید.
شیوه دریافت وقت مشاوره
لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتساپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتساپ به شماره 09935968010 است.
ترسهای کودکتان را جدی گرفته و آنها را دست کم نگیرید: یکی از مهمترین راههای کمک به کودکتان، جدی گرفتن ترسهایش است. شاید این، یکی از جملات بیمنطق روانشناسانه محسوب شود، اما در واقع درست و کارآمد است .... کلید چراغ را جایی قرار دهید که دست کودکتان به آن برسد: برای اینکه به کودکتان، کمک کنید تا در برابر ترسش احساس قدرت کند، کلید چراغ را در دسترس او بگذارید. سایر راهکارها و توضیحات تکمیلی را در سایت مرکز مشاوره یاسان بخوانید.
نظرات کاربران