چرا نوجوانان عاشق سلبریتی ها می شوند؟

از مرتضی پاشایی گرفته تا محمدرضا گلزار و این اواخر وحید رهبانی سریال گاندو یا ...، فرقی نمی‌کند کدام سلبریتی جای این اسامی بنشیند؛ در این میان احساسات دوره نوجوانی چنان از زندگی واقعی پیشی گرفته و جای خود را به رویاپردازی و ساخت فانتزی با سلبریتی‌ها می‌دهد که بعضا در موارد غیرطبیعی، نوجوان به دوگانه‌ای میان خود و عشق رویایی‌اش می‌رسد. دوگانه‌ای که نتیجه‌اش به انتخاب هستی برای آن سلبریتی و نیستی برای خود می‌انجامد و اینجاست که نگرانی‌ها از چرایی این عشق فانتزی بالا می‌گیرد.

پسر نوجوانی که شاید سنی بیش از ۱۶ یا ۱۷ سال ندارد در پاسخ به این سوال که تصور جهانی بدون سلبریتی مورد علاقه‌اش چگونه است؟، می گوید «جهان "ناقصی" است که یک "رکن اصلی" ندارد چراکه میلیونها طرفدار او بدون «الگو» می شوند و زندگی بی هدفی خواهند داشت» و اینگونه جهانی که در ایام نوجوانی خلاصه می شود به بودن یا نبودن یک سلبریتی یا هنرپیشه، پاسخ نوجوان دیگر را تعیین می کند که «ترجیح می دهم خودم نباشم اما سلبریتی ام باشد».

در روزهای گذشته ویدئوی یکی از برنامه سازان در فضای مجازی با واکنشهای متفاوتی از سوی صاحب نظران حوزه جامعه شناسی و روانشناسی مواجه شد. ویدئویی که در آن از نوجوانان دختر و پسر خواسته می شد جهان بدون حضور سلبریتی مورد علاقه شان را تصور و سپس احساس خود را بیان کنند. از گریه های دختران حاضر در این ویدئو بخاطر تصور دنیای بدون آن شخص خاص که دنیایی «طاقت فرسا» است و نمی توان در آن دنیا «دوام» آورد، گرفته تا دنیایی که بدون حضور آن فرد به عنوان یک الگو، «تمام» می شود و تصورش هم آدم را «افسرده» و «بی انگیزه» می کند؛ تمام پاسخها تامل برانگیز بود اما در اغلب پاسخ ها جمله مشترکی تکرار می شد؛ «تصوررش سخت است؛ ایشون نباشند من هم نیستم».

بگذریم از چرایی ساخت چنین برنامه ای که بی توجه به احساسات پاک دوره نوجوانی با دست مایه قرار دادن وابستگی عاطفی نوجوانان به یک سلبریتی خاص از آنها می خواهد احساسات خود را بیان کنند که به گفته صاحب نظران بزرگ کردن این احساسات منجر به تشدید وابستگی عاطفی نوجوانان می شود، اما آنچه حائز اهمیت است واکنش والدینی است که با تماشای این ویدئو نگرانیشان نسبت به وابستگی های عاطفی نوجوانشان نسبت به یک سلبریتی بیشتر شد.

به گفته روانشناسان دوره نوجوانی دوره فوران احساسات و وابستگی های عاطفی مقطعی است. وابستگی هایی که بعضا با تعصب همراه اند و با چسباندن پوستر آن سلبریتی به روی دیوار، دنبال کردن صفحات مجازی او، حضور در اکران فیلم ها و یا کنسرت ها و یا مسابقات او و ... نمایان می شود. احساساتی که لازم است والدین آنها را پذیرفته و با نوجوان خود همراهی کنند.

اغلب این احساسات و وابستگی ها مقطعی بوده و در صورت واکنش درست والدین و اطرافیان از بین خواهد رفت اما در چه مواردی این وابستگی ها تشدید شده و به جایی می رسد که نوجوان بین بودنش در این جهان یا بودن آن سلبریتی، حضور سلبریتی را انتخاب می کند؟

در همین زمینه خبرنگار ایسنا گفت وگویی را با دکتر آسیه اناری، موسس مرکز مشاوره یاسان و عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور انجام داده است که در ادامه متن این مصاحبه را می خوانید:

علت علاقمند شدن نوجوانان به بازیگران، خواننده ها و ورزشکاران چیست؟

دکتر اناری با بیان اینکه نوجوانی دوره قهرمان پروری است گفت: انتخاب یک فرد معروف برای الگوسازی یکی از ویژگی اساسی این دوره است. در حقیقت نوجوانان برای یافتن هویت خود ممکن است در ابتدا وابستگی عاطفی به یک فوتبالیست یا بازیگر پیدا کند. در واقع پیش از یافتن هویت خود به یک هویت خارجی وابسته می شود. علت این امر بی منطق فکر کردن و هیجانی عمل کردن در دوران نوجوانی است.

چه عواملی علاقه نوجوان به سلبریتی ها را تشدید می کند؟

وی درباره عوامل تشدید کننده وابستگی عاطفی نوجوان به سلبریتی‌ها گفت: از بین رفتن عشق به سلبریتی‌ها بستگی به برخورد محیط با وابستگی عاطفی نوجوان دارد. به دلیل میل نوجوان به استقلال طلبی و مخالفت ورزی، هرچه اطرافیان با فشار زیاد سعی در از بین بردن این علاقه داشته باشند، نوجوان به خاطر وابستگی عاطفی خود به یک سلبریتی دائماً از محیط بیرون منع شود، والدین نتوانند تفریح و سرگرمی مناسب برای نوجوان خود فراهم کنند یا دائماً نوجوان را تمسخر و یا نصیحت کنند وابستگی عاطفی نوجوان به سلبریتی مورد علاقه اش شدیدتر خواهد شد.

به گفته این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، در صورتی که والدین، نوجوان را سرکوب نکنند، نوجوان در حد مناسب تفریح و روابط اجتماعی داشته باشد، والدین و اطرافیان دائما از نوجوان نپرسند، چرا این سلبریتی را دوست داری؟ مگر این فرد چه ویژگی خاصی دارد؟ و به طور کلی تلاش نکنند، نوجوان را متقاعد کنند دست از علاقه اش بردارد، پس از مدتی این وابستگی عاطفی از بین خواهد رفت.

دکتر اناری با تاکید بر لزوم فراهم کردن سرگرمی و تفریح برای نوجوانان با هدف جلوگیری از تشدید وابستگی‌های عاطفی به سلبریتی ها گفت: نوجوان نباید بیکار باشد. در غیر این صورت وقتش را با همین دلبستگی‌ها پر می کند. نوجوانان حتماً باید یک علاقه غیر درسی  پیدا و آن را دنبال کنند.

این روانشناس کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه والدین نباید خیلی بر روی این احساسات نوجوان نسبت به افراد مشهور تمرکز کنند تصریح کرد: اگر با وابستگی های عاطفی در دوران نوجوانی به طور طبیعی برخورد شود، اغلب تا سن ۱۹ سالگی این وابستگی ها از بین خواهد رفت و نوجوان در بزرگسالی به این دوران خواهد خندید.

به گفته این روانشناس کودک و نوجوان، اصولا این وابستگی های عاطفی در دوران نوجوانی امری طبیعی است مگر اینکه زندگی روزانه نوجوان نظیر درس خواندن، خواب، تفریح و روابط اجتماعی را با اختلال مواجه کند که در این شرایط باید از راهنمایی یک روانشناس متخصص در زمینه نوجوانان کمک گرفت. برای دریافت وقت مشاوره کلیک کنید.

دکتر اناری یادآور شد: همچنین برخی وابستگی های مرض گونه به دلیل  اختلال افسردگی در نوجوان یا اختلال دلبستگی در او منجر به وابستگی بیش از اندازه نوجوانان به یک سلبریتی می شود. در چنین شرایطی نیز باید از متخصصان و روانشناسان کمک گرفت اما در ۹۰ درصد موارد با رفتار درست اطرافیان، این وابستگی عاطفی پس از مدتی از بین خواهد رفت.

آیا والدین باید نگران علاقه نوجوان خود به افراد معروف باشند؟

دکتر اناری به والدین توصیه کرد: باید با نوجوان همراه شوند. اگر بازیگر یا خواننده را دوست دارد فیلم یا آهنگ او را به همراه نوجوان ببینند و بشنوند. زمانی والدین باید نگران وابستگی عاطفی نوجوان شوند و از کمک مشاوره و روانشناس استفاده کنند که زندگی طبیعی نوجوان تحت تاثیر قرار گرفته باشد. نصیحت کردن نوجوان بدترین کار است. اگر والدین با نوجوان همراهی کنند بسیار سریع تر از آنچه که فکر می کنند این احساس از بین می‌رود.

انتقاد روانشناسانه از سازندگان برنامه ای که اشک نوجوانان را درآورد

دکتر اناری با اشاره به ویدئو منتشر شده که در آن نوجوانان برای دنیای بدون یک سلبریتی گریه می‌کنند، با انتقاد از سازندگان برنامه به دلیل پرسیدن چنین سوالاتی، بی‌توجه به احساسات و ویژگی‌های دوران نوجوانی گفت: یکی از دلایل گریه این نوجوانان حضور در جلوی دوربین است. به دلیل حضور در جلوی دوربین میل به نمایش دادن خود بیشتر می شود. ممکن است این نوجوانان واقعاً چنین احساسی نداشته باشند. برخی رفتارها در ایام نوجوانی نمایشی است؛ به طوری که نوجوان غیرهوشیارانه رفتارهای نمایشی را برای جلب توجه انجام می‌دهد؛ چراکه می‌خواهند از هر طریقی خاص و منحصر به فرد باشند. چنین برنامه‌هایی باعث می شود علاقه نوجوان به افراد معروف بیشتر شود؛ چراکه نوجوان توجه و حساسیت محیط بیرونی را جلب کرده است. نقد من به سازندگان این برنامه این است که باید آنقدر وجدان کاری داشت که نوجوانان را در این بازی ها وارد نکنیم.

شیوه دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان نوجوان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.

منبع: خبرگزاری ایسنا