این وضعیتی است که بسیاری از ما بهخوبی از آن آگاهیم: ساعتهای طولانی چرخیدن در رسانههای اجتماع؛ آن هم بسیار بیشتری از آنچه تصور میکردیم یا در ابتدا قصد داشتیم صرف این کار کنیم! امروزه آنچه در فیدهای رسانههای اجتماعی خود میبینیم توسط الگوریتمها تعیین میشود و هدف اصلی آنها افزایش مدت زمانی است که ما در آنجا میگذرانیم.
الگوریتمها از انواع مختلفی از اطلاعات استفاده میکنند تا یاد بگیرند که چگونه ما را برای مدت طولانیتری درگیر خود کنند. این نهتنها شامل موارد بدیهی مانند آنچه نگاه میکنیم، لایک میکنیم یا به اشتراک میگذاریم میشود، بلکه جزئیاتی مانند مدت زمانی که صرف دیدن یک پست میکنیم، سرعت پیمایش (اسکرول) یا دوباره دیدن یک پست هم میشود. الگوریتمهای شرکتهای رسانههای اجتماعی حتی ممکن است به حدی تکامل پیدا کنند که به «الگوریتمهای جعبه سیاه» تبدیل شوند؛ یعنی آنقدر پیچیده شوند که حتی خود توسعهدهندگان هم ندانند آنها چگونه کار میکنند!
در مطالعهای جدید، محققان دانشگاه ملبورن نقش الگوریتمهای رسانههای اجتماعی را بر سلامت روان بهویژه در زمینه اختلالات خوردن بادقت بیشتری بررسی کردند.
برای انجام این تحقیق، محققان ۱۱۲ بزرگسال استرالیایی را انتخاب کردند که حدود نیمی از آنها دچار اختلال خوردن بودند. اگرچه الگوریتمها توسط همه پلتفرمهای رسانههای اجتماعی استفاده میشوند، اما این مطالعه بر روی تیکتاک متمرکز شده است؛ زیرا یکی از محبوبترین پلتفرمها در میان جوانانی است که بیشترین آسیبپذیری را در برابر ابتلا به اختلال خوردن دارند.
از همه شرکتکنندگان خواسته شد تا دادههای کاربری خود را از تیکتاک برای تیم تحقیقاتی ارسال کنند. با استفاده از این دادهها، محققان توانستند نوع ویدئوهایی را که شرکتکنندگان در تیکتاک طی ماه گذشته دیده و لایک کردهاند را مشخص کنند. برایناساس، محققان چهار دسته از ویدئوهای مرتبط با اختلالات خوردن را بررسی کردند:
· ویدئوهای مربوط بهظاهر (مثل #آرایش، #چالش_زیبایی)؛
· ویدئوهای رژیم غذایی (مثل #پاکسازی، #کم_کربوهیدرات)؛
· ویدئوهای ورزشی (مثل #تمرین، #انگیزه_باشگاه_رفتن)؛
· ویدئوهای «اختلال خوردن سمی» که بهصراحت اختلال خوردن را تشویق میکنند (مانند #thinspo، #proANA).
شرکتکنندگان علاوه بر ارائه دادههای تیکتاک، پرسشنامههایی را نیز تکمیل کردند تا سطح علائم اختلال خوردنشان مشخص شود. با استفاده از این دادههای، محققان تجزیه و تحلیلهای آماری را برای بررسی رابطه بین الگوریتمهای تیکتاک و علائم اختلالات خوردن شرکتکنندگان انجام دادند.
باوجوداینکه هیچ تفاوتی بین شرکتکنندگان مبتلا به اختلال خوردن و شرکتکنندگان فاقد اختلال خوردن از نظر میزان استفاده از تیکتاک (مثل مدت یا دفعات استفاده) وجود نداشت، با این حال، تفاوتهای قابلتوجهی در محتوایی که الگوریتمهای تیکتاک به شرکتکنندگان نشان میداد، وجود داشت.
در واقع الگوریتمهای تیکتاک به طور چشمگیر ویدئوهای مرتبط با ظاهر (+۱۴۶%)، ویدئوهای رژیم غذایی (+۳۳۵%)، ویدئوهای ورزشی (+۱۴۲%) و ویدئوهای «اختلال خوردن سمی» (+۴۳۴۳٪) را به شرکتکنندگان مبتلا به اختلال خوردن نشان دادند.
نکته مهم این است: اگرچه شرکتکنندگان مبتلا به اختلال خوردن احتمالاً بیشتر این نوع ویدئوها را «لایک» میکنند، اما تعداد چنین ویدئوهایی که توسط الگوریتمها به این افراد نشان داده میشود، به طور چشمگیری بیشتر از تعداد ویدئوهایی است که آنها واقعاً لایک میکنند. محققان حتی زیرمجموعهای از شرکتکنندگان را شناسایی کردند که به طور مداوم ویدئوها یا محتواهایی مرتبط با اختلال خوردن را مشاهده میکنند؛ بهطوریکه افراد فقط با دیدگاهها، اطلاعات یا نظرات موافق خود در تعامل هستند و فقط ایدهها و دیدگاههای مشابه خود را تقویت میکنند، بدون اینکه با دیدگاهها یا نظرات متفاوت آشنا شوند -. در حقیقت الگوریتمهای تیکتاک بهگونهای برنامهریزی شدهاند که بیش از هزار ویدئو مرتبط با ظاهر را طی یک ماه به افراد مبتلا به اختلال تغذیه نشان میدهد.
یافتهها نشان میدهند که الگوریتمها میتوانند در تشدید علائم اختلال خوردن نقش داشته باشند؛ بهطوریکه آنها محتوای مشکلساز بیشتری را به افراد مبتلا به اختلال خوردن نشان میدهند. در حقیقت الگوریتمها به رفتارهایی که نیازمند تصمیمگیری آگاهانه و تعامل فعال بامحتوا است مانند لایک کردن، اولویت کمتری میدهند و بهجای آن، بر روی اقدامات کمتر آگاهانه کاربر تمرکز میکنند.
البته، این تحقیق نمیتواند نقش علّی الگوریتمهای تیکتاک را در کمک به اختلال خوردن تعیین کند؛ چرا که این رابطه پیچیده است. با این حال، همانطور که محققان توضیح دادند:
حالات روحی منفی مانند اضطراب، احساس گناه و خلقیات منفی باعث میشود فرد آسیبپذیر بیشتر از حد معمول ویدئوهای مشکلدار را تماشا کند یا با تأخیر آنها را رد کردند. بهطورکلی اگر الگوریتمها اقدامات کمتر ارادی و غیرفعال کاربر مانند زمان تماشای ویدئوی را نسبت به اقدامات ارادیتر و فعالتر کاربر مانند «لایک کردن» در اولویت قرار دهند، ممکن است کاربر مبتلا به اختلال تغذیه ویدئوهای بیشتری که اختلال خوردن را تشدید میکند، دریافت کند، حتی اگر کاربر آن ویدئوها را لایک نکرده باشد.
یکی از پیامدهای مهم این مطالعه این است که افراد مبتلا به اختلال خوردن - و حتی پزشک آنها - ممکن است از تأثیر بالقوه الگوریتمهای رسانههای اجتماعی در تشدید اختلال خوردن و یا مانع درمان آنها بیاطلاع یا کم اطلاع باشند. بر همین اساس آموزش سواد رسانههای اجتماعی و برداشتن گامهای فعال برای تغییر الگوریتمها مانند استفاده از «دکمه علاقهمند نیستم» در تیکتاک توصیه میشود. در نهایت، محققان بر ضرورت تغییرات سیستمی در سطوح قانونگذاری تأکید میکنند، به عنوان مثال وضع قوانینی که به موجب آن مدیران تیکتاک مسئولیت بیشتری را در حفاظت از کاربران خود بپذیرند.
منبع: سایت psychologytoday
شیوه دریافت وقت مشاوره
لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره 02126722420 یا 02126722417 تماس بگیرید يا از طریق واتساپ به شماره 09120499760 پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتساپ به شماره 09935968010 است.
نظرات کاربران