چگونه کودک خلاق پرورش بدهیم؟ + 9 راهکار

امروزه نقش خلاقیت در پیشرفت فردی و اجتماعی افراد پررنگ‌تر از قبل شده است و خانواده‌ها می‌توانند با پرورش کودکان خلاق، آینده بهتر و زندگی شادتری را برای فرزندانشان رقم بزنند. با این وجود اصول تربیتی بسیاری از خانواده‌ها با پرورش کودک خلاق مغایرت دارد. راهکارهایی که در ذیل ارائه شده‌اند می‌توانند شروعی برای رشد خلاقیت در کودک است تا تفکر خلاق برای همیشه در آنها نهادینه شود. 

1. اشتباه کردن همیشه بد نیست: محققان دانشگاه استنفورد متوجه شده‌اند بچه‌هایی که از اشتباه کردن می‌ترسند، نمی‌توانند خلاقانه فکر کنند. اگر کودکتان در انجام کاری اشتباه کرد، سعی کنید این جملات را به کار ببرید: "به نظرت چه کار کنیم تا نتیجه بهتری بگیریم؟"، "چطور می‌توانی این کار را دوباره انجام دهی؟". می‌توان به اشتباهات به عنوان زمینه بروز رشد و خلاقیت نگاه کرد نه شکست جبران‌ناپذیر.

2. بگذارید کودکتان محیط اطرافش را به هم بریزد: ما بزرگسالان دوست داریم محیط اطرافمان مرتب باشد و به‌هم‌ریختگی باعث آشفتگی ذهنی‌مان می‌شود اما همین مسئله می‌تواند باعث بروز خلاقیت در بچه‌ها شود. دفعه بعد که کودکتان خواست نقاشی کند یا محتویات یک جعبه را خالی کند، اجازه این کار را به او بدهید. درست است که این کار زحمت شما را زیاد می‌کند اما باعث شکل‌گیری تفکر و عمل خلاقانه در کودک می‌شود.

3. مواظب تعریف‌های بی‌رویه از کودک باشید: همه ما می‌دانیم که تعریف کردن از کودک باعث شکل‌گیری تفکر مستقل در او می‌شود اما در عین حال ممکن است مانع از این شود که او علائق و انگیزه‌های درونی‌اش را دنبال کند. این به این معنی نیست که تعریف کردن بد است اما دفعه بعد که خواستید از فرزندتان تعریف کنید، از مثال‌های عینی استفاده کنید؛ مثلا: "می‌بینم که از رنگ‌های مختلفی در نقاشی‌ات استفاده کرده‌ای" یا "خیلی سخت مشغول کار کردن روی تمرینات ریاضی هستی".

4. ذهنتان را باز بگذارید: انتخاب‌هایی در اختیار فرزندتان قرار دهید که تفکر مستقل را در او تقویت کند. ممکن است شما عادت نداشته باشید شام را برای صبحانه میل کنید. اما اگر کودک بخواهد قبل از رفتن به مدرسه ماکارونی بخورد، حتما این اجازه را به او بدهید. اگر بخواهد در آشپزخانه به شما کمک کند، آشپرخانه را به یک آزمایشگاه علمی تبدیل کنید و اجازه دهید از وسایل و مواد غذایی استفاده کند( البته تحت نظارت شما).

5. خودتان الگوی خلاقیت باشید: خود شما چه کارهای خلاقانه‌ای انجام می‌دهید؟ آشپزی، ‌آواز خواندن، باغبانی و گل‌کاری؟ نقاشی و یا رقص؟ بچه‌هایی که والدینشان را در حال انجام اعمال خلاقانه ببینند، به احتمال زیاد خودشان هم خلاقیت‌هایی نشان می‌دهند. اگر مدت زیادی است که کار خلاقانه‌ای انجام نداده‌اید، به مدت نیم ساعت و با همراهی فرزندتان، کاری که خوشحالتان می‌کند انجام دهید. اگر احساس خوبی داشتید فردا و پس‌فردا هم این کار را تکرار کنید. برای آگاهی بیشتر مقاله 35 بازی برای افزایش تمرکز، اعتماد به نفس و خلاقیت کودک را بخوانید.

6. عقب بایستید: این کار به نظر عقب‌نشینی می‌رسد اما یادتان باشد که باید تعادل برقرار کنید. اگر کودک احساس کند همیشه تحت نظر است، احتمال کمتری وجود دارد که ریسک کند و درنتیجه خلاقیتش از بین می‌رود. اگر به فرزندتان استقلال دهید، خلاقیتش شکوفا می‌شود. پس دفعه بعد که دیدید کودکتان مشغول انجام فعالیت آرامی مثل نقاشی، نوشتن و یا درست کردن کاردستی است، وسط کارش نپرید و نگویید: "داری چی می‌کشی؟". این کار فقط حواس او را پرت می‌کند، در عوض برای خودتان چای بریزید و از این لحظه لذت ببرید!

7. زمانی برای انجام کارهای خلاقانه درنظر بگیرید: این کار به نظر مشکل می‌رسد، به خصوص برای والدین شاغل. اما کودکان به زمان‌هایی برای تخیل، ساختن، تجربه و کاوش نیاز دارند. این زمان می‌تواند نیم ساعت بعد از شام، قبل از خواندن کتاب در تختخواب و یا هر زمان دیگری باشد. فقط مطمئن شوید که در برنامه روزانه کودک زمانی برای این کار درنظر گرفته‌اید.

8. زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید: این کار برای بعضی خانواده‌ها سخت است اما می‌توانیم تلاش کنیم که زمان کمتری را جلوی تلویزیون بگذرانیم. زمانی که کودک صرف تماشای فیلم و کارتون می‌کند، می‌تواند صرف نقاشی، ساختن کاردستی و کارهای خلاقانه دیگر شود. برای آگاهی بیشتر مقاله شش قانون مهم تماشای تلویزیون برای کودکان را بخوانید.

9. از وسایل متنوع استفاده کنید: بازی با اسباب‌بازی و صرف زمان با دوستان و آشنایان، ضروری هستند و کارکردهای خاص خود را دارند اما خلاقیت کودک را به اندازه برچسب، آهن‌ربا، لوازم‌التحریر و حتی آب‌بازی شکوفا نمی‌کنند. برای اگاهی بیشتر مقاله چه اسباب‌بازی‌هایی مناسب کودک است؟ را بخوانید.

10. قصه بگویید: تعریف قصه برای کودک موجب خیالپردازی در او می شود. بهتر است هنگامی که بخشی از داستان را برای کودک تعریف کردید به کودک اجازه دهید با خلاقیت خود بخش هایی از داستان را کامل کند. برای آگهی بیشتر مقاله 15 فایده قصه گفتن برای کودکان را مطاله کنید.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت کودک و نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات فرزندان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص کودک و نوجوان کمک بگیرید. برای رزرو وقت مشاوره و ارزیابی کلیک کنید.

همچنین می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نـوجوان  یا حضور در کـارگـاه های فرزندپروری ارتقا دهید.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.