چگونه ذهن آگاهی و تمرکز را به فرزندم بیاموزم؟

ذهن آگاهی به معنای آگاهی بیشتر از دنیای درون از طریق توجه هدفمند به خود در لحظه، به روشی غیر قضاوتی است. در حقیقت ذهن آگاهی یک سفر است و نه یک مقصد. هرچه بیشتر از ذهن آگاهی بیاموزیم، بیشتر از قدرت گسترده آن برای تحول شگفت زده می شویم؛ چراکه تأثیرات مثبت آن بر سلامت جسمی و روانی کودکان و بزرگسالان کاملاً تایید شده است.

ترویج مهربانی، صبر و شفقت برای دیگران، توانایی تقویت خودکنترلی، افزایش توجه و تمرکز و تشویق برای تصمیم گیری بهتر پیامدهای به کارگیری ذهن آگاهی در زندگی کودکان است. بنابراین بدون شک آشنایی با فعالیت های ذهن آگاهی برای بچه ها یک سرمایه گذاری پربازده و عاقلانه است.

ذهن آگاهی در واقع باعث تغییر ساختار و عملکرد مغز در مناطق آمیگدال (احساسات)، هیپوکامپ (یادگیری و حافظه) و قشر جلوی مغز (خود تنظیمی) می شود. این مناطق برای رشد و بهزیستی کودک از نظر شناختی، اجتماعی و عاطفی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. 

بچه ها طوری طراحی شده اند که همزمان در حرکت، بازی کردن و دویدن، در حال یادگیری و کاوش هستند. مناطقی از مغز آنها كه مربوط به خود كنترلی و تمركز است هنوز در حال توسعه است.

در حالی که برخی از بچه ها، بلافاصله از دستور والدینشان پیروی می کنند، برخی دیگر اظهارات کنترل گرانه و دستوری را برنمی تابند. بنابراین برای آموختن این مهارت به کودکان بهتر است یک رویکرد طبیعی داشته باشید. در ادامه به چند مثال اشاره می شود، اما آنچه برای شما طبیعی است را استفاده کنید.

• "بعضی اوقات حس خوبیه اگه متوقف بشیم و به آنچه در اطراف مان هست توجه کنیم."

• "گاهی اوقات دوست دارم دکمه توقف را فشار دهم و بدن خودم را بررسی کنم تا ببینم چه احساسی دارم."

• "آیا دوست داری در مورد ترفند جدیدی که یاد گرفتم بدونی که به تو کمک می کنه تا ذهن خودت را پاک کنی و  بتونی راحت تر فکر کنی و احساس خوبی داشته باشی."

راهکار برای پرورش ذهن آگاهی در کودکان

در اینجا چند کار کوچک وجود دارد که می توانید با کودک خود انجام دهید تا لحظات کوچک ذهن آگاهی را در کنار هم کشف کنید و لذت ببرید.

1- افکار مهربانانه را تمرین کنید با تشویق کردن فرزندتان به اینکه به 5 نفر فکر کند که دوست دارد برای آنها آرزوهای خوب بفرستد.

2- در ظرفی را بر روی آن محکم بزنید و کودک خود را دعوت کنید تا هنگامی که دیگر صدایی را هوا نمی شنود به شما سیگنال دهد.

3- از کودک بخواهید با یک نفس عمیق هوا را وارد بینی کرده و سپس از طریق دهان به آرامی با بیرون دادن هوا سعی در درست کردن حباب از درون حلقه های حباب ساز کند.

4- به مدت 5 ثانیه عضلات مختلف بدن را منقبض کند و سپس رها کند.

5- نفس عمیق بکشد و با تمرکز بر روی تنفس تبدیل به یک مجسمه یخی شود و در همان لحظه عطر شکلات داغ پیچیده در فضای آشپزخانه را بو کند.

6-از طریق توصیف بو، بافت و طعم غذا حین خوردن میان وعده با ذهن خود آنرا میل کند.

7-به اکتشاف بافت اشیاء در طبیعت بپردازد، در حین قدم زدن در حیاط اشیاء مختلف را جمع کنید و با لمس کردن آنها و نگاه کردن به آنها به توصیف آنها بپردازید.

8-فرزند خود را تشویق کنید که در مورد حالتهای احساسی اش مثل یک هواشناس گزارش دهد. " من امروز تاریک و ابری هستم همراه با کمی قطرات بارانی در داخل چشمم".

9-کنار هم دراز بکشید و به آسمان نگاه کنید و در میان ابرها شکل های مختلف حیوانات و اشیاء را جستجو کنید.

11-در یک مسیر کوتاه با یکدیگر پیاده روی کنید و در طول مسیر به مناظر و صداها توجه کنید.

12-با انتخاب چندین شیء ، حس لمس کردن متفاوتی را تجربه کنید و تفاوت آن را در نحوه خشکی در مقابل رطوبت مقایسه کنید.

13-حین خوردن لقمه ها هر دو حرکت آهسته را در پیش بگیرید و به مه و طعم آن در ان لحظه فکر کنید.

14- از فرزند خود بخواهید در تهیه یک غذا به شما کمک کند و حین انجام آن بوی همه مواد غذایی را کشف کند.

15- فرزند کوچکتان را دعوت کنید تا یک دوست عروسکی اش را به حرکت درآورد، در حالیکه دراز کشیده و عروسک کوچولو بر روی شکمش قرار گرفته و  با تنفس عمیق خود از طریق بینی و بیرون دادن هوا از دهان این کار را انجام دهد.

16- از کودک خود بخواهید هنگام تجربه یک احساس، بدن خود را اسکن کند و توصیف کند که در کجا بیشترین احساس را دارد.

17- با فرزند خود بنشینید و "احساسات خود را" رنگ کنید و هر احساس را با رنگی جدید به تصویر بکشید.

18- با فرزندتان به برخی از موسیقی ها گوش دهید و ببینید که صدای چند ساز را می توانید تشخیص دهید.  

19- قدردانی را تا آنجا که ممکن است با فرزند خود تمرین کنید و از داشته های کوچگ شروع به شمارش کنید و از آنها سپاسگزار باشید.

لحظات کوچک که باعث آگاهی ما نسبت به بدن، نفس و یا محیط فعلی می شود، تأثیر زیادی بر یادگیری مهارتهای حیاتی زندگی کودک ما دارد. به خاطر داشته باشیم هنگامی که نیازهای فرزندمان را با خلاقیت، سرگرمی و حرکت برآورده می کنیم، در حقیقت از طریق یک تجربه مشترک و نه اجباری، ذهن آگاهی را در کودک ترغیب و تقویت می کنیم.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت کودک و نوجوان خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات فرزندان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص کودک و نوجوان کمک بگیرید. 

همچنین می توانید مهارت های فرزندپروری خود را با خواندن کتاب های روانشناسی در زمینه کودک و نـوجوان  یا حضور در کـارگـاه های فرزندپروری ارتقا دهید.

دریافت وقت مشاوره

لطفا برای دریافت وقت مشاوره از روانشناسان مرکز مشاوره یاسان از ساعت 9 تا 19 با دو شماره زیر تماس بگیرید يا از طریق واتس‌اپ پیام دهید. راحت ترين مسير براي فارسی زبانان خارج از کشور ارسال پيام از طریق واتس‌اپ است.